Commissie voor geschillen opvang van start

De Commissie Toegankelijkheid beschermd wonen en maatschappelijke opvang behandelt vanaf deze maand geschillen tussen gemeenten en regio’s over de verantwoordelijkheid voor opvang. Gemeenten proberen elkaar die verantwoordelijkheid regelmatig in de maag te splitsen op basis van het regiobindingsbeginsel.

Eigen daklozen eerst

De oprichting van de commissie toegankelijkheid is onderdeel van een convenant uit 2014 tussen de centrumgemeenten van de 43 opvangregio’s. Rina Beers, beleidsadviseur bij de Federatie Opvang: ‘Hiermee moet een einde komen aan het ‘eigen-daklozen-eerst-probleem. In de Wmo staat dat voorzieningen voor maatschappelijke opvang en beschermd wonen landelijk toegankelijk moeten zijn. Iemand moet die voorzieningen kunnen aanvragen in de gemeente waar hij of zij zich op dat moment bevindt. Via deze commissie moet de landelijke toegankelijkheid beter worden gewaarborgd.’

Niet-bindend advies

Hulpbehoevenden vallen nog regelmatig tussen wal en schip doordat aanvragen door meerdere gemeenten worden afgewezen omdat de aanvrager niet genoeg binding met de desbetreffende regio zou hebben. In gevallen waarin meerdere gemeenten met elkaar van mening verschillen over de regiobinding van een aanvrager, gaat de Commissie Toegankelijkheid een advies geven waarin ook de visie van de aanvrager wordt meegenomen. Die adviezen zullen niet bindend zijn omdat het uiteindelijk aan gemeenten is om in het kader van de Wmo een beschikking af te geven. Volgens Beers zullen de adviezen van de commissie echter wel ‘zwaarwegend’ zijn.

Ex-gedetineerden

Volgens Beers komt het bijvoorbeeld vaak voor dat gemeenten weigeren een beschikking af te geven voor beschermd wonen of de maatschappelijke opvang. ‘Het komt voor dat gedetineerden volgens het vonnis van de rechter na hun gevangenisstraf naar een voorziening voor beschermd wonen moeten. Als zo’n beschikking afloopt, wordt die soms niet verlengd omdat de desbetreffende gemeente vindt dat de ex-gedetineerde meer binding heeft met de gemeente waar hij of zij in de gevangenis zat. Vooral gemeenten met gevangenissen krijgen op die manier veel aanvragen binnen. Dat probleem zou zich minder vaak moeten gaan voordoen nu de Tweede Kamer recentelijk een motie heeft aangenomen die erin voorziet dat de regiobindingseis voor ex-gedetineerden vervalt.’  

Onderzoek Trimbos-instituut

Het Trimbos Instituut concludeerde eind vorig jaar al dat gemeenten het bij het behandelen van aanvragen voor maatschappelijke opvang niet zo nauw nemen met de Wmo. Ervaringsdeskundige mystery guests werden toen langs de 43 centrumgemeenten gestuurd om de toegankelijkheid van de opvang te testen. Bijna de helft van de aanvragen werd toen afgewezen, waarvan bij een derde van de afwijzingen een gebrek aan regiobinding als reden werd aangevoerd.