Bonus beschut werk blijft onbenut

Een groot deel van de bonussen voor gemeenten voor het creëren en voortzetten van beschut werkplekken blijft onbenut. Het totaalbudget voor 2017 was 11 miljoen euro. De uitkering over 2015 en 2016 is 1,156 miljoen euro. Reden: het achterblijven van het aantal plekken.

11 procent benut
Gemeenten zijn per 1 januari 2017 verplicht beschut werkplekken te creëren voor mensen met een arbeidsbeperking. In de eerste helft van 2016 bleef het aantal beschutte werkplekken dat gemeenten zouden moeten creëren namelijk ver achter bij de verwachtingen: 115 in plaats van 3200. Een kwart van de gemeenten bood helemaal geen beschut werk aan. Het ministerie publiceerde in januari een lijst met aantallen beschut werk per gemeente voor 2017 en voorlopige aantallen voor 2018. Gemeenten mogen vijf jaar doen om de doelstelling (3200) voor 2016 te halen en krijgen in die periode (tot 2020) jaarlijks een bonus. Einddoelstelling voor 2048 is 30 duizend beschutte werkplekken.

Hoogste bonussen
In 2017 keert het ministerie voor het eerst creatie- en continuïteitsbonussen uit aan gemeenten voor beschut werkplekken die in 2015 en 2016 zijn gecreëerd en in 2016 zijn voortgezet. Dat gaat dus slechts om 11 procent van de beschikbare middelen. De onbenutte 9,844 miljoen euro blijft wel voor de gehele looptijd van de bonusregeling (tot 2020) beschikbaar voor gemeenten. Het bedrag voor 2017 wordt overgeheveld naar de integratie-uitkering Sociaal domein, onderdeel Participatie en verdeeld volgens de verdeelsleutel van het onderdeel re-integratie budget nieuwe doelgroep. Begrote uitkeringen voor 2018, 2019 en 2020 zijn: 16, 21 en 26 miljoen.

De gemeente Den Haag krijgt dit jaar de hoogste creatiebonus:

1. Den Haag: 234.000 euro.
2. Den Bosch: 90.000 
3. Breda: 84.000
4. Groningen: 48.000 
5. Amsterdam: 39.000
6. Almere: 36.000

De koploper in continuïteitsbonus is de gemeente Breda:

1. Breda: 33.750
2. Almere: 21.750
3. Oss: 12.000

Ruim 400 plekken ingevuld
Cedris, vereniging voor sociale werkgelegenheid en re-integratie, heeft geen volledig beeld van het aantal gecreëerde beschut werkplekken. ‘We hebben wel een beeld van onze leden van de hoeveelheid ingevulde beschut werkplekken: in totaal 407, aldus woordvoerder Bert Doek. ‘Dat zijn niet alle plekken. Bij private werkgevers zijn ook plekken ingevuld, zoals 20 plekken in Almere, los van sw-bedrijven.’

Bijplussen uit algemene middelen
Vanaf 2015 heeft Almere 27 plekken gecreëerd. Wethouder Froukje de Jonge (CDA) maakt zich dan ook geen zorgen over het halen van de wettelijke taakstelling (28 in 2017 en 50 in 2018). Wel wijst ze op het structurele financieringsprobleem. ‘We betalen het loonkostendeel uit BUIG en begeleiding uit het participatiebudget. Maar het participatiebudget slinkt. Wij kunnen dat als gemeente niet financieren, dus moeten we bijplussen uit onze algemene middelen. Maar hoe meer mensen je plaatst, des te meer raakt het participatiebudget op. Zolang de gemeenteraad het goed vindt, financieren we uit algemene middelen. Je kunt het bijna niet niet doen. Anders zie je die mensen op een andere manier terug in de kosten. Dan investeren we liever zo. Alleen krijg je de businesscase zo niet rond. Dat klopt niet helemaal.’

Bezwaren blijven staan

Nadat de wetswijziging was doorgevoerd is de gemeente Tilburg na eerdere kritiek te hebben gehad op de verplichting naar eigen zeggen toch voortvarend van start gegaan. De taakstelling van 34 plekken in 2017 wordt naar verwachting nog voor de zomervakantie gerealiseerd. De teller staat begin juni op 13 arbeidsovereenkomsten en op korte termijn komen daar nog 17 bij. ‘De Participatiewet is mislukt.’ Dat durft wethouder Erik de Ridder (CDA) wel te zeggen. ‘De wet werkt niet op een aantal punten. Dat moeten we onderkennen. We moeten de balans opmaken: gaan we zo door of kiezen we een andere route. We moeten dan goed doordecentraliseren en het UWV moet niet dezelfde dingen doen als wij. Ik hoop dat het volgende kabinet de gewenste correctie van 400 miljoen geeft en het systeem houdbaar blijft. Ik heb daar goede hoop op gevestigd.’


Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 12 van deze week. (inlog)