Bijstandsgerechtigden Dronten 'bij voorbaat verdacht’

Vakbond FNV wil de Autoriteit Persoonsgegevens inschakelen om nader onderzoek te doen naar het filmen van gesprekken met bijstandsgerechtigden in de gemeente Dronten. Inwoners die afhankelijk zijn van een uitkering worden door de gemeente behandeld als criminelen, vindt Maureen van der Pligt, bestuurder bij FNV Uitkeringsgerechtigden. 

Opheldering
De vakbond gaat daarom ofwel een melding ofwel een handhavingsverzoek indienen bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP), vertelt Van der Pligt. Hoe dan ook wil de FNV opheldering over de werkwijze van de gemeente Dronten. Dagblad Trouw schreef dinsdag dat gesprekken met bijstandsgerechtigden in de gemeente Dronten al sinds 2014 onder cameratoezicht plaatsvinden.

Spierballentaal
De gemeente doet dat voor de veiligheid van de eigen medewerkers, als bescherming tegen mogelijke agressie vanuit de inwoner, schrijft de krant. De gemeente wil zelfs zo ver gaan dat toekomstige gesprekken voor het aanvragen van een uitkering alleen nog maar onder cameratoezicht gevoerd kunnen worden. Daardoor komen burgers die niet gefilmd willen worden niet meer in aanmerking voor een uitkering. FNV-bestuurder Maureen van der Pligt noemt het 'spierballentaal' van de gemeente. 'Op deze manier proberen ze mensen af te schrikken om überhaupt een uitkering aan te vragen.'

‘Bij voorbaat verdacht’
Hoewel burgers bezwaar kunnen indienen tegen het gebruik van cameratoezicht, heeft nog niemand dat gedaan. Dat verbaast Van der Pligt niet. Het lijkt haar onwaarschijnlijk dat mensen dat doen wanneer ze voor hun inkomen afhankelijk zijn van de gemeente. Bijstandsgerechtigden zijn in Dronten 'bij voorbaat verdacht', concludeert Van der Pligt. 'Mensen hebben gewoon recht op een uitkering, het lijkt wel alsof we dat vergeten zijn. In plaats daarvan behandelen we bijstandsgerechtigden als criminelen. Of hebben ze in Dronten bij de burgerlijke stand ook camera's?'

Bejegening
De FNV-bestuurder vraagt zich af hoe vaak er daadwerkelijk ernstige incidenten hebben plaatsgevonden met agressieve bijstandsgerechtigden. Bovendien bestaan er volgens haar andere manieren om een veilige omgeving voor gesprekken over de uitkering te creëren. 'Je kunt er bijvoorbeeld met twee ambtenaren gaan zitten. Of in een open ruimte, zodat je desnoods weg kan lopen.' Een wantrouwende bejegening zoals die van de gemeente Dronten wekt volgens Van der Pligt juist agressie op.

Te ver
Het cameratoezicht blijft volgens Trouw beperkt tot twee soorten situaties: gesprekken met inwoners die eerder ‘risicovol’ gedrag vertoonden en alle gesprekken over de hoogte van een uitkering. Dat laatste gaat te ver, zegt privacyjurist Jeroen Terstegge in de krant: 'Je gaat er dan van uit dat iemand agressief reageert.'

Onrechtmatig
Ook hoofddocent IT-recht Aline Klingenberg van de Rijksuniversiteit Groningen is kritisch. 'Het is een ontzettend zware, repressieve maatregel, die lang onrechtmatig is uitgevoerd.' Er is namelijk pas vorig jaar een privacybeoordeling uitgevoerd met betrekking tot het cameratoezicht, terwijl dat al twee jaar eerder had gemoeten. Klingenberg: 'Deze maatregel past in het beeld dat de overheid met jarenlang bijstandsbeleid heeft gecreëerd: mensen met een uitkering, die beschouwen wij van te voren als een gevaar voor onze ambtenaren of als een fraudeur.'