Beleid ‘rechterproof’ maken is zoektocht

‘Den Haag’ moet gemeenten tijd én ruimte geven om het huishoudelijke hulpbeleid in lijn te brengen met de Wmo 2015. Vooral ook omdat met de komst van de wet vernieuwing moet worden doorgevoerd en een fikse bezuiniging moet worden opgevangen.

Keuzevrijheid

Dit bepleit de Giessenlandse Wmo-wethouder Elisabeth van Leeuwen namens de zes gemeenten in de regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden. ‘Natuurlijk moet je voldoen aan de wet en dat gaan we ook doen’, benadrukt Van Leeuwen. Het wordt gemeenten echter niet makkelijk gemaakt, tekent ze daarbij aan. ‘Het idee achter die decentralisaties was dat gemeenten keuzevrijheid zouden krijgen om maatwerk te kunnen bieden. Dat is een prachtig uitgangspunt en dat onderschrijven we ook. We kregen echter eveneens te maken met een flinke bezuiniging op het budget voor huishoudelijke ondersteuning én daarnaast lag er nog de opdracht om te transformeren. Daar is tijd en ruimte voor nodig.’

Omslag

Die ruimte is ingeperkt door de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep (CRvB), maar ook ‘Den Haag’ bemoeit zich er te veel mee, vindt Van Leeuwen. ‘We willen het graag goed doen en de zorg en ondersteuning leveren die nodig is. Ik snap dat mensen op zoek zijn naar houvast en zekerheid. Aan de andere kant zien we ook dat nieuwe cliënten heel tevreden zijn. Het vergt echt een omslag van denken en daar moet iedereen aan wennen. Dat geldt voor medewerkers van de zorginstellingen, dat geldt voor ambtenaren en dat geldt voor cliënten.’

CRvB-proof

De zes gemeenten (Gorinchem, Giessenlanden, Molenwaard, Hardinxveld-Giessendam, Leerdam en Zederik) besloten om vanaf 2015 niet meer op uren, maar op resultaat ‘schoon en leefbaar huis’ te indiceren. Na de uitspraak van de hoogste bestuursrechter moest de regio aan de slag om het huishoudelijke hulpbeleid ‘CRvB-proof’ te maken. De gemeenten hebben onvoldoende uitgewerkt op welke manier dat resultaat moet worden bereikt. Er werd een speciale werkgroep, met onder meer beleidsmedewerkers uit de zes gemeenten, in het leven geroepen om de klus te klaren.

Poezenpootjes

Dat klinkt makkelijker dan het is, zo wordt duidelijk in een gesprek met twee beleidsmedewerkers Arie Strik (Gorinchem) en Arnold Stuy (Leerdam). ‘Samen kijken we welke mogelijkheden er zijn om te komen tot een schoon en leefbaar huis en hoe ver je daarin als gemeente moet gaan’, aldus Stuy. Hoort het schoonmaken van een magnetron, het wegpoetsen van de vieze poezenpootjes en het opruimen van een omgevallen kop koffie bij het te bereiken resultaat? ‘Je moet van alles definiëren, maar je wilt ook niet alles dichtregelen in protocollen. Er moet ruimte zijn voor de professionaliteit van de zorgverlener en de wensen van de cliënt.’ ‘Waar ben je als gemeente van en waarvan niet. Dat moet je in een normenkader benoemen, omdat de rechter zegt dat je in het belang van de klant hier iets van moet vinden. Hier lopen we echt tegenaan. We willen flexibiliteit, maar we moeten van de rechter naar een vaste normering toe’, vult Strik aan.

Korte termijn

Het ‘rechterproof’ huishoudelijke hulpbeleid moet in de zes gemeenten uiterlijk 2018 of zoveel eerder als mogelijk van kracht worden. Tot het aangepaste beleid van kracht wordt, worden in de zes gemeenten ‘korte termijnreparaties’ doorgevoerd. Die verschillen per gemeente. Zo hebben Gorinchem, Molenwaard en Giessenlanden ervoor gekozen om alle indicaties met een jaar te verlengen voor cliënten die zorg in natura (zin) ontvangen. Leerdam en Zederik hebben er voor gekozen nu al alle inwoners met zorg in natura te herindiceren. Daarbij wordt concreet vastgelegd welke huishoudelijke werkzaamheden moeten worden verricht en in welke frequentie om het beoogde resultaat te bereiken.

Lees het hele artikel over de zoektocht van de zes gemeenten in de regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden naar een 'rechter-proof' beleid in Binnenlands Bestuur nr. 24.