Ander verdeelmodel jeugdzorg nodig

De miljard euro die het kabinet extra uittrekt voor de jeugdzorg is ‘volstrekt onvoldoende’. Bovendien deugt het verdeelmodel niet. Dat moet op de schop. Het lokaal belastinggebied moet worden verruimd. Dit zijn enkele maatregelen die de jeugdzorg voor gemeenten financieel behapbaar kunnen maken.    

Meters maken

‘Er zijn veel taken naar gemeenten gedecentraliseerd; daar hoort een groter gemeentelijk belastinggebied bij’, stelt Raymond Gradus, hoogleraar Bestuur en Economie van de Publieke en Non-profit sector aan de Vrije Universiteit. ‘Die decentralisatie gaat alleen maar werken als je ook gemeenten de ruimte biedt om daar keuzes in te maken; dat moet leiden tot een groter belastinggebied. Ik ondersteun de oproep van de VNG om die discussie opnieuw te voeren.’ Nieuwe onderzoeken naar verruiming van het lokaal belastinggebied, zoals minister Ollongren van Binnenlandse Zaken wil, is in de optiek van Gradus niet nodig. ‘Er liggen al talloze rapporten over. Er moeten nu meters worden gemaakt.’ Ollongren wil een besluit daarover aan een volgend kabinet overlaten.

Habbekrats

Er moet meer én structureel geld worden vrijgemaakt, vinden onder meer de burgemeester van Waalre en de wethouder jeugd van Bodegraven-Reeuwijk. De miljard euro die het kabinet voor de komende drie jaren extra beschikbaar stelt, is volstrekt onvoldoende. ‘De hele discussie wordt gemaskeerd door de macht van de grote getallen’, stelt burgemeester Jan Brenninkmeijer van Waalre. ‘Die ene miljard lijkt misschien heel wat, maar Waalre krijgt daarvan een ‘habbekrats’. Het tekort van 1,5 miljoen euro op een rijksbudget van 4,2 miljoen euro wordt er niet mee gedekt. En als het geld wordt verdeeld volgens de regels van het huidige verdeelmodel, komt Waalre er – opnieuw – bekaaid van af.

Onderbedeeld

Het verdeelmodel deugt niet, stelt Brenninkmeijer. Het houdt onder meer geen rekening met de ontwikkeling van de vraag. ‘Grote gemeenten halen altijd meer binnen en kleine gemeenten vissen achter het net.’ Daar sluit wethouder Robèrt Smits (jeugd) van Bodegraven-Reeuwijk zich volmondig bij aan. Gemeenten met veel gezinnen met een gemiddeld inkomen, zoals Bodegraven-Reeuwijk, worden onderbedeeld in het huidige verdeelmodel, stelt Smits, ‘terwijl deze gezinnen net zo goed een beroep op de jeugdhulp doen’. Volgens hem krijgen gemeenten gemiddeld 800-900 euro per kind, Bodegraven-Reeuwijk 560 euro.

Steun

Met Brenninkmeijer vindt Smits dat er een ander verdeelmodel moet komen. Brenninkmeijer pleit ervoor het verdeelmodel in lijn te brengen met de gemaakte kosten. ‘Een echt objectief verdeelmodel dus.’ Hij gaat hier de komende maanden steun voor zoeken bij andere kleine gemeenten.

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nummer 12 van deze week (inlog)