Amsterdam negeert uitspraak rechter thuiszorg

Amsterdam gaat haar beleid rondom toekenning van huishoudelijke hulp vooralsnog niet aanpassen. De gemeente is weliswaar in een eerste proefproces door de rechter op haar vingers getikt, maar wethouder Van der Burg (Wmo, VVD) vindt het nog te vroeg om maatregelen te nemen.

Richtinggevend

Later deze maand doet de hoogste beroepsrechter (de Centrale Raad van Beroep) een eerste uitspraak over de Wmo 2015. Die zal ook ‘richtinggevend’ zijn voor Amsterdam, verwacht Van der Burg. Tijdens de zitting van de CRvB bleken de rechters onder meer moeite te hebben de normstelling door gemeenten voor het te bereiken resultaat ‘schoon en leefbaar’. Daarnaast overweegt de gemeente tegen de uitspraak van de rechtbank van Amsterdam in beroep te gaan.

Strijdig met Wmo

Die Amsterdamse rechtbank oordeelde vorige maand dat de wijze waarop Amsterdam de huishoudelijke hulp uitvoert, strijdig is met de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015). De gemeente oordeelt sinds januari 2015 of iemand recht heeft op huishoudelijke ondersteuning, waarbij niet meer in uren wordt geïndiceerd, maar in resultaat zoals een ‘schoon en leefbaar huis’. Voor de precieze invulling van dat resultaat, moet de hulpbehoevende in overleg met de zorgaanbieder. Als de hulpbehoevende er niet met de zorgverlener uitkomt, kan daartegen geen bezwaar bij de gemeente worden ingediend.

Gestructureerd huishouden

Kan niet en in strijd met de Wmo 2015, stelde Cliëntenbelang Amsterdam die samen met Wmo-advocaat Matthijs Vermaat (van der Woude De Graaf advocaten) in februari naar de rechtsbank stapte. ‘In de Wmo 2015 staat dat de gemeente moet bepalen hoeveel hulp iemand nodig heeft om een gestructureerd huishouden te kunnen voeren. Amsterdam legt deze verplichting bij de zorgaanbieders neer’, stelde juridisch adviseur Christiaan Dol van Cliëntenbelang Amsterdam destijds in een interview met Binnenlands Bestuur. De rechter is het daarmee eens.

Kerntaak bestuursorgaan

Het ‘behoort tot de kerntaak van het bestuursorgaan om de rechten (en plichten) van de cliënt vast te stellen’, aldus de rechter in zijn uitspraak. ‘Wat er voor nodig is om het resultaat ‘schoon en leefbaar huis’ te bereiken is afhankelijk van de feiten en omstandigheden van het individuele geval en kan per geval verschillen. Het is aan het bestuursorgaan om vast te stellen wat het recht inhoudt. Dat is hier ten onrechte niet gebeurd.’ Ook heeft de gemeente nergens zwart-op-wit staan hoe zo’n ‘schoon en leefbaar’ huis bereikt wordt.

Indicatieadvies

Amsterdam stelt dat de zogeheten indicatieadvies deel uitmaakt van de beschikking. In dat advies wordt aangegeven wat de hulpvrager nog wel en niet kan en voor welke taken ondersteuning nodig is. ‘De gemeente was van oordeel dat dit afdoende was om aan de eisen van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) te voldoen, waarbij ook de wens van dejuridisering een rol speelde. Immers, een juridische discussie over of een cliënt recht heeft op 1,9 uur dan wel 2,5 uur is een papieren discussie en heeft weinig te maken met de praktijk in huis’, schrijft de wethouder in een brief aan de gemeenteraad. ‘De gemeente Amsterdam heeft de rechtbank echter niet weten te overtuigen dat met de indicatiestelling en beschikking voor “schoon en leefbaar” de rechtspositie van de cliënt voldoende is geborgd.’

Langer en duurder

Als Amsterdam geen hoger beroep instelt, wordt een impactanalyse gemaakt van de gevolgen van de aanpassing van de toegangsprocedure tot de huishoudelijke hulp. Van der Burg waarschuwt op voorhand: ‘Die zal langer duren en daarmee kostbaarder worden.’