Advies: zet pgb niet bij het oud vuil

Het gebruik van een persoonsgebonden budget (pgb) wordt door de gemeenten Purmerend en Beemster ontmoedigd. Dit doen zij door onder meer lagere tarieven te vergoeden dan bij zorg in natura. De politiek moet zich nog eens achter de oren krabben of het wel zo slim is om het keuzerecht van de zorgvrager te beperken.

Frauderisico

Dat stelt de rekenkamercommissie Purmerend en Beemster in haar onderzoek naar de uitvoering van de Wmo 2015 in beide gemeenten. Uitgangspunt van de zorgverlening moet de kwaliteit van zorg zijn, vindt de rekenkamercommissie. In de praktijk wordt gestuurd op zorg in natura. ‘Zorg via een pgb kan wellicht in bepaalde gevallen beter aansluiten dan het standaardaanbod.’ De gemeenteraden moeten hierover een knoop doorhakken. Het frauderisico bij de inzet van pgb’s is afgenomen, stelt de rekenkamercommissie hen op voorhand gerust, omdat de Sociale Verzekeringsbank (SVB) beter controleert.

Keuzevrijheid

Het college van Purmerend weerspreekt dat gestuurd wordt op zorg in natura. ‘Er bestaat keuzevrijheid voor onze inwoners’, zo laat het college in een bestuurlijke reactie op het rekenkameronderzoek weten. ‘Aangezien een groot deel van de Wmo-doelgroep bestaat uit (oudere) mensen die graag willen dat de gemeente het regelwerk uit handen neemt, wordt er in praktijk vaak voor de leveringsvorm natura gekozen. Dit komt dus niet doordat het Wmo-loket daarop stuurt, maar doordat inwoners hier zelf voor kiezen’, aldus het college.

Cliëntondersteuner

De gemeenten wijzen hulpvragende inwoners niet proactief op de mogelijkheid een onafhankelijke cliëntondersteuner te laten aanschuiven bij het keukentafelgesprek. Daarmee voldoen de gemeenten niet aan een eis in de Wmo 2015 die stelt dat hulpvragers moeten worden gewezen op de mogelijkheid van gratis onafhankelijke ondersteuning, zo concludeert de rekenkamercommissie verder. Volgens het Purmerendse college wordt door de hulpvrager bij het plannen van een afspraak voor een keukentafel gesprek vaak aangegeven dat ze een naaste meenemen om hen te ondersteunen. ‘Het voelt voor de Wmo-medewerkers dan niet passend om dan toch nog met het standaard aanbod van onafhankelijke cliëntondersteuning te komen.’ Daarnaast blijkt vaak dat het aanbod wel wordt gedaan, maar dat mensen dat na een tijdje zijn vergeten, als hen ernaar wordt gevraagd. De rekenkamercommissie houdt echter voet bij stuk. ‘Wij zien geen steekhoudende argumenten om niet te voldoen aan de eis zoals de wet die stelt. Het lijkt ons dan ook een passende werkwijze om cliënten wel vooraf te informeren over de rechten die zij hebben.’

Emotionele druk

Voor ruim vier op de tien mantelzorgers is de verleende hulp in Purmerend en Beemster te zwaar. Slechts de helft van de overbelaste mantelzorgers weet dat er mantelzorgondersteuning kan worden geboden, constateert de rekenkamercommissie verder. ‘Er is in Purmerend veel aandacht voor ondersteuning van mantelzorgers’, stelt het college in een reactie. Mantelzorgers worden via het mantelzorgcompliment geregistreerd, waardoor het voor de gemeente makkelijk is om te vragen waaraan ze behoefte hebben. ‘Vaak kunnen wij mantelzorgers dan helpen/ondersteunen maar dit neemt niet weg dat het gevoel van overbelast te zijn blijft. Het is voor mantelzorgers (emotioneel gezien) vaak erg moeilijk om taken uit handen te geven. Degene die zij verzorgen voelt zich dan in steek gelaten of mantelzorgers voelen dit zelf zo. Deze emotionele druk/belasting die mantelzorgers ervaren is met geen enkele vorm van ondersteuning weg te nemen. Een luisterend oor voor hen is wel van belang. De gemeentelijke mantelzorgregisseur biedt dit.’