De eigen bijdrage die moet worden betaald voor de huishoudelijke hulp is voor één op de vijf afnemers in de gemeente Utrecht een groot probleem. Dat geldt voor minima als ook voor huishoudens met een netto-inkomen tot 2000 euro.

Het aantal uren huishoudelijke hulp voor Utrechters wordt per 10 oktober verruimd naar 105 uur per jaar. Dat komt neer op 2 in plaats van 1,5 uur per week. Vanaf begin volgend jaar krijgt iedereen die opnieuw moet wordt geïndiceerd of een aanvraag doet voor huishoudelijke hulp een huisbezoek.

Ongeveer de helft van de Utrechters die huishoudelijke hulp nodig hebben, lukt het niet om met de toegewezen uren hulp het huis voldoende schoon en leefbaar te houden. De gemeente Utrecht kijkt bij de toewijzing van huishoudelijke hulp niet goed naar de daadwerkelijke behoefte van mensen en de mogelijkheid die zij al dan niet hebben om een beroep te doen op een sociaal netwerk. 

Gemeenten kunnen met extra geld van het Rijk inwoners extra huishoudelijke hulp aanbieden tegen een gering tarief. Hoe gemeenten dat doen, is één grote warboel. Bovendien is de informatie hierover moeilijk te vinden. Dit meldt de consumentenbond.

Het is nog onduidelijk of staatssecretaris Martin van Rijn (Wmo, PvdA) gaat ingrijpen in Katwijk. De Adviesraad Sociaal Domein Katwijk heeft het bijltje erbij neergegooid, omdat de gemeente zijn Wmo-beleid niet in lijn wil brengen met de Wmo 2015. Het ministerie weet ervan en heeft inmiddels zijn oor bij de gemeente te luister gelegd.

Gemeenten krijgen over hun gevoerde Wmo-beleid de volle laag van de FNV. ‘Gemeenten moeten ophouden met de doorgeslagen bezuinigingen, zodat nóg meer faillissementen voorkomen kunnen worden’, stelt de bond. Hij heeft de noodklok geluid, nadat opnieuw twee thuiszorginstellingen failliet zijn verklaard. Geld is er wel, meent de FNV, gezien de overschotten die gemeenten op hun Wmo-budget hebben. Gemeentekoepel VNG verwerpt de beschuldigingen.

Het verwijt van de failliete thuiszorgorganisatie Solace aan de Twentse gemeenten dat zij in de problemen is gekomen door te forse bezuinigingen van gemeenten op de huishoudelijke hulp, legt Losser naast zich neer. ‘Dat is het ondernemersrisico’, stelt een woordvoerder namens de gemeente.

Gemeenten worstelen nog steeds met de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep (CRvB) over de huishoudelijke hulp. Veel gemeenten weten dat ze hun beleid moeten aanpassen en gaan dat ook doen, maar puzzelen over de precieze invulling van dat hernieuwde beleid. Sommige gemeenten nemen er ruim de tijd voor.

De Maastrichtse Wmo-wethouder Jack Gerats is laaiend over de brief waarin staatssecretaris Van Rijn gemeenten oproept snel de gemeentelijke beleidsplannen huishoudelijke hulp in lijn te brengen met de Wmo 2015. ‘In plaats van ons de les te lezen, zou hij eerder zijn excuses moeten aanbieden. Hij heeft zelf de verwarring gesticht met een onduidelijke wet.’

Gemeenten moeten niet alleen zo snel mogelijk hun huishoudelijke hulpbeleid in lijn brengen met de Wmo 2015, maar ook, eventueel vooruitlopend op dat nieuwe beleid, alle inwoners direct van de benodigde hulp voorzien, als zij daar recht op hebben. Het gaat daarbij niet alleen om hulpbehoevenden die bezwaar hebben aangetekend, maar ook inwoners die dat niet hebben gedaan.

Niet alleen beleidsmakers en bestuurders, maar ook gemeenteraden zijn aan zet na de uitspraak van de hoogste rechter over de huishoudelijke hulp. Om toekomstig gerechtelijke gedoe te voorkomen, moet er een landelijk vastgesteld objectief normenkader komen, waarin wordt vastgelegd hoeveel uur nodig is om een huis schoon te houden.

Enschede hoeft de huishoudelijke hulp niet opnieuw aan te besteden. De overname van de hulp door de Stichting Familiehulp (Buurtzorg), na het faillissement van TSN, is toelaatbaar. Dat heeft de voorzieningenrechter geoordeeld in het kort geding dat tegen de gemeente Enschede was aangespannen

Gemeenten die de huishoudelijke hulp hebben geschrapt, generiek hebben versoberd of op een andere leest hebben geschoeid, moeten aan de bak. En de geldbuidel trekken. Dat is het gevolg van de uitspraak van de hoogste rechter. Lang niet alle gemeenten zijn er al uit of en wat ze in hun beleid moeten veranderen. Sommige gemeenten hebben al wel direct maatregelen genomen, vooruitlopend op noodzakelijke beleidswijzigingen.

De gemeenten Hollands Kroon en Schagen passen hun huishoudelijke hulpbeleid aan. Als de gemeenteraden met het collegevoorstel instemmen, wordt de eenvoudige huishoudelijke hulp per terugwerkende kracht vanaf 1 mei weer als maatwerkvoorziening aangeboden. Aanleiding is de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep (CRvB) van vorige week.

Staatssecretaris Van Rijn (VWS, PvdA) gaat ingrijpen bij gemeenten die hun huishoudelijke hulpbeleid niet in lijn brengen met de Wmo 2015. Dat heeft de staatssecretaris gisteren toegezegd tijdens een debat met de Tweede Kamer.

Gemeenten die de afgelopen tijd zijn gestopt met huishoudelijke hulp of fiks in het aantal uren hebben gesneden, moeten ‘als de bliksem hun beleid aanpassen’. Dat stelt de cliëntenorganisatie Ieder(in) in reactie op de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep (CRvB) dat huishoudelijke hulp een taak van gemeenten is.

Huishoudelijke hulp valt onder de Wmo 2015. Gemeenten mogen eenvoudige schoonmaakhulp als algemene voorziening aanbieden, maar de kosten ervan niet alleen voor rekening van inwoners laten komen. Ook moet indien nodig een aanvullende maatwerkvoorziening worden verstrekt. Toegekende hulp onder de ‘oude Wmo’ mag niet zonder meer worden stopgezet. Dat heeft de Centrale Raad van Beroep (CRvB) woensdag geoordeeld.

De gemeente Utrecht past haar huishoudelijke hulpbeleid aan. Iedere Utrechter die nu huishoudelijke hulp krijgt, krijgt er vanaf oktober standaard een half uur hulp per week erbij. Het gaat om zo’n 5.000 mensen. Het kost de gemeente vanaf volgend jaar 1,9 miljoen euro extra. Met een overschot van 3,8 miljoen euro op het Wmo-budget van 194 miljoen euro over 2015, kan de stad het ‘lijden’.  

De nieuwe (concept) Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) inkoop maatschappelijke ondersteuning gaat gemeenten geld kosten en is mogelijk in strijd met de nieuwe aanbestedingsregels. Dat stelt gemeentekoepel VNG in een reactie op de herziene AMvB. De VNG benadrukt nogmaals deze overbodig te vinden.

Amsterdam gaat haar beleid rondom toekenning van huishoudelijke hulp vooralsnog niet aanpassen. De gemeente is weliswaar in een eerste proefproces door de rechter op haar vingers getikt, maar wethouder Van der Burg (Wmo, VVD) vindt het nog te vroeg om maatregelen te nemen.

Bij het contracteren door gemeenten van andere thuiszorgaanbieders vanwege het faillissement van TSN Thuiszorg, is geen sprake van verboden staatssteun of van het overtreden van de Aanbestedingswet 2012. Dat schrijft staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) in antwoord op vragen van VVD-Kamerlid Anoushka Schut-Welkzijn. Alle gemeenten hebben inmiddels afspraken gemaakt met andere aanbieders, zodat de ondersteuning van inwoners die voorheen door TSN werd geleverd, wordt gecontinueerd. De FNV maakt zich grote zorgen over een deel van de gemaakte afspraken en stapt naar de rechter.

De onrust rondom contractering van huishoudelijke hulp na het faillissement van Thuiszorg TSN houdt aan. Het is nog niet duidelijk of alle gemeenten tijdig nieuwe aanbieders hebben gecontracteerd die de ondersteuning aan cliënten overnemen zodra de UWV de betaling aan oud-TSN-medewerkers stopzet. Enschede en Den Haag hangt een rechtszaak boven het hoofd.

De Centrale Raad van Beroep (CRvB) doet op de 18 mei uitspraak over de principiële vraag of huishoudelijke hulp (hh) onder de Wmo 2015 valt. Hoe deze gaat uitpakken, is op basis van drie woensdag behandelde zaken door de hoogste rechter niet te zeggen. De rechters blijken wel moeite te hebben met het totaal schrappen van de hulp én met de normstelling door gemeenten voor het te bereiken resultaat ‘schoon en leefbaar’.

Gemeenten die de curator van het failliete TSN Thuiszorg nog niet hebben benaderd om zorgbehoevenden onder te brengen bij andere aanbieders, moeten dit alsnog zo snel mogelijk doen. Die oproep doet de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) woensdag.

In 2015 zijn door burgers in totaal 2.200 Wmo-zaken aanhangig gemaakt bij de rechter: bijna een verdubbeling ten opzichte van 2014, zo laat de Raad voor de Rechtspraak desgevraagd weten.

Het nieuwe Wmo-beleid van gemeenten heeft vorig jaar tot 2.200 rechtszaken geleid; een verdubbeling ten opzichte van 2014. Het gros van de rechtszaken ging over het schrappen of versoberen van de huishoudelijke hulp. De hoogste rechter buigt zich volgende maand over de vraag of huishoudelijke hulp nu wel of niet onder de Wmo 2015 valt. Juristen menen van wel.

Veel gemeenten gaan niet in zee met Buurtzorg. Zij beoordelen de ‘Buurtzorgdeal’ als juridisch risicovol. Enkele gemeenten die de huishoudelijke hulp voortaan wel door de Stichting Familiehulp (Buurtzorg) willen laten uitvoeren, zijn niet bereid de transitievergoeding te betalen die Buurtzorg van elke gemeente wil hebben.

Inwoners van Amsterdam die het niet eens zijn met het aantal uur huishoudelijke hulp, kunnen daartegen geen bezwaar indienen bij de gemeente. Zij worden naar de zorgaanbieder doorgestuurd. Dat is in strijd met de Wmo 2015, stelt Cliëntenbelang Amsterdam. De gemeente meent van niet. Dinsdag wordt tegen het Amsterdamse beleid een proefproces gevoerd.

Het aanbod van de Stichting Familiehulp (Buurtzorg) om de huishoudelijke hulp van TSN Thuiszorg over te nemen, geldt voor 139 van de ruim 300 gemeenten waar TSN nu actief is. Deze gemeenten moeten een beroep doen op financiële potjes van het rijk. Stichting Familiehulp stelt dit als voorwaarde voor haar aanbod.

De hoogste rechter buigt zich binnenkort niet alleen over het (versoberde) Wmo-beleid van de gemeente Utrecht, maar ook over de vraag of hulp bij het huishouden moet worden gerekend tot de maatschappelijke ondersteuning als bedoeld in de Wmo 2015.

De transformatie en innovatie op het gebied van thuisondersteuning komt nog onvoldoende van de grond, vindt de Transitiecommissie Sociaal domein (TSD). Daarom komt de commissie met een  Toekomstvisie Thuisondersteuning waarin op vijf gebieden tips staan voor gemeenten, zorgorganisaties en vakbonden. Er moeten nieuwe vormen van ondersteuning komen en meer samenwerking.

FNV Zorg & Welzijn is 'geschokt' door de ontslagronde bij de Gelderse thuiszorgorganisatie Vérian. 'Bizar. Ruim vijfhonderd mensen verliezen hun baan, duizenden mensen verliezen hun zorg en dit terwijl er extra geld is voor zorg en behoud van werkgelegenheid vanuit het onlangs afgesloten zorgakkoord', zegt Marian Beldsnijder, bestuurder bij de vakbond.

De hoogste rechter buigt zich op 23 maart voor het eerst over het beleid dat gemeenten voeren rondom de huishoudelijke hulp, sinds de invoering van de Wmo 2015. Normaliter volgt na zes weken een uitspraak van de Centrale Raad van Beroep (CRvB), maar de kans is groot dat de rechter voor deze principiële uitspraak meer tijd neemt.

Het is volstrekt onduidelijk of gemeenten nu wel of niet huishoudelijke hulp mogen weigeren. Twee recente uitspraken van twee verschillende rechtbanken lopen totaal uiteen. De ene rechtbank zegt dat de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo 2015) gemeenten niet verplicht schoonmaakhulp aan hulpbehoevenden te verzorgen en te betalen, terwijl een andere rechtbank juist stelt dat dit wel moet.

Laat het begrip ‘schoon huis’ los en ga gewoon terug naar het rekenen met uren huishoudelijke hulp. Het is één van de 18 adviezen die de klachtencommissaris van de gemeente Enschede geeft in een rapport over de huishoudelijke hulp. Wethouder Jurgen van Houdt (ChristenUnie) is blij met het kritische rapport en de adviezen, maar terug naar het rekenen in uren gaat Enschede niet ‘daar komen we net vandaan.’

Sinds de invoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) in januari dit jaar worden gemeenten vaker voor de rechter gesleept vanwege een conflict. Dit meldt de nieuwssite Nu.nl op basis van cijfers van de Raad voor de Rechtspraak.

Nu staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid) met gemeenten en vakbonden afspraken heeft gemaakt over de thuiszorg, ligt de sleutel bij gemeenten. Zij zullen realistische tarieven moeten bieden voor huishoudelijke hulp, aldus seniorenorganisatie ANBO.

Er komt een verbod op het 'oneigenlijk gebruik van alfahulpconstructies' in de thuiszorg. Dat heeft staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid) gezegd. Hij wil regelen dat er 'fatsoenlijke arbeidsvoorwaarden' voor thuiszorgers komen. Voor deze en andere maatregelen is ongeveer 300 miljoen euro per jaar beschikbaar. Dat komt voor een deel uit andere potjes.

Gemeenten moeten zorgaanbieders eerlijke tarieven betalen, om te voorkomen dat de arbeidsvoorwaarden van thuiszorgmedewerkers verslechteren.

Een vijftigtal organisaties uit de zorgsector, brancheorganisaties BTN en Actiz en ouderenbond ANBO hebben een brandbrief aan de Nederlandse gemeenten gestuurd waarin zij hun zorgen uiten over de tarieven die gemeentes voor huishoudelijke hulp willen betalen. Dit heeft ouderenbond ANBO dinsdagavond bevestigd na berichtgeving van de NOS.

Het gros van de 871 bezwaarschriften die in Utrecht zijn ingediend tegen versobering van de huishoudelijke hulp zijn ongegrond (41 procent) of niet-ontvankelijk (18 procent) verklaard. 318 bezwaarschriften (37 procent) zijn gedeeltelijk gegrond verklaard. De meeste daarvan resulteerden in meer uren hulp. In ieder geval twee rechtszaken liggen nu bij de Centrale Raad van Beroep. Ook zaken uit andere gemeenten liggen inmiddels bij deze hoogste beroepsinstantie.

Niet alleen inwoners en ambtenaren, maar ook wethouders hebben moeite met (nieuwe) bezuinigingen op onder meer zorg en jeugd. De grenzen zijn bereikt. Wethouders zien zich door het rijk voor een ‘schier onmogelijke opdracht’ gesteld en stellen meer tijd nodig te hebben.

Er zijn geen grote verschillen tussen gemeenten in de kwaliteit van huishoudelijke hulp. Dat blijkt uit onderzoek van Nivel in opdracht van het ministerie van VWS. Cliënten zijn over het algemeen heel tevreden over de geleverde hulp, zo blijkt. 

Gemeenten die de afgelopen weken door de rechter in het ongelijk zijn gesteld in zaken tegen versobering of stopzetting van de huishoudelijke hulp, hebben vrijwel allemaal alsnog extra uren hulp toegekend. Oosterhout heeft bij de rechter een verzoek ingediend om tachtig zaken tijdelijk aan te houden.

Opnieuw is een aantal gemeenten door de rechter gedwongen de eerder geschrapte huishoudelijke hulp alsnog toe te kennen. Dit is recent gebeurd in Ede, Huizen, Lochem, Oosterhout en Veghel. De redenen om gemeenten terug te fluiten lopen uiteen.

Het aantal rechtszaken over de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) is in de eerste helft van dit jaar flink toegenomen. Dit heeft de Raad voor de rechtspraak woensdagmiddag laten weten.

De gemeente Oss moet meer uren huishoudelijke hulp tegen een hoger uurtarief vergoeden voor een inwoner met een persoonsgebonden budget (pgb). Dat heeft de meervoudige kamer van de Bossche rechtbank bepaald. De gemeente – die eerder stelde naar de Centrale Raad van Beroep (CRvB) te stappen als de rechter Oss zou terugfluiten – beraadt zich over het vervolg.

Na de decentralisaties zorg, jeugd en werk hangen gemeenten dwangsommen en schadeclaims boven het hoofd. Toch liggen gemeenten daar niet wakker van. Wél als ze hun beleid moeten aanpassen. Door de vage wetgeving is die kans groot, stellen advocaten.

Tot onvrede van de Kamer gaat staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) nog niet ingrijpen bij gemeenten die de huishoudelijke hulp in strijd met de wet stopzetten of versoberen. Hij is daartoe pas bereid als gemeenten uitspraken van de rechter aan de laars lappen en hun beleid niet aanpassen. Met name het CDA, GroenLinks, SP en PVV vinden dat Van Rijn het niet zo ver moeten laten komen.

De bevoegdheid van bestuursrechters bij geschillen in het sociaal domein moet worden uitgebreid. De bestuursrechter moet niet alleen over besluiten kunnen oordelen (versoberen huishoudelijke hulp), maar ook over geschillen over uitvoeringshandelen. Oftewel: over de uitvoering van het collegebesluit door een zorginstelling.

De Wmo 2015 is duidelijk genoeg. Staatssecretaris Martin van Rijn (VWS, PvdA) is niet van plan om de wet aan te passen. Gemeenten die door de rechter worden teruggefloten omdat ze zonder zorgvuldig onderzoek morrelen aan de huishoudelijke hulp, krijgen geen cent van de staatssecretaris.

De Huishoudelijke Hulp Toelage (HHT) werkt in sommige gemeenten licht dempend op het aantal bezwaarschriften dat tegen stopzetting of versobering van de huishoudelijke hulp is ingediend. Inwoners kunnen via de ‘HHT-regeling’ voor een gereduceerd tarief huishoudelijke hulp inhuren. De uurtarieven in gemeenten lopen sterk uiteen. Ook de voorwaarden waarop inwoners een beroep kunnen doen op de regeling, is verschillend.

Gemeenten vrezen dat de hoogste rechter een streep zet door het nieuw ingezette beleid rondom de huishoudelijke hulp. Punt van discussie is nu of gemeenten de eenvoudige schoonmaakhulp (hh1) van de rechter wel mogen versoberen of schrappen.

Voor gemeenten is het momenteel onduidelijk of zij met hun nieuwe beleid rondom huishoudelijke hulp wel aan hun zorgplicht voldoen. Gemeentekoepel VNG kijkt daarom, evenals veel andere gemeenten, reikhalzend uit naar een uitspraak van de Centrale Raad van Beroep (CRvB). ‘Dat zal meer duidelijkheid scheppen over de vraag tot hoever de eigen verantwoordelijkheid van burgers gaat', aldus de VNG.

In veel gemeenten draaien commissies voor bezwaarschriften overuren. In een aantal gemeenten zijn extra zittingen gepland om de bezwaarschriften tegen stopzetting of versobering van de huishoudelijke hulp tijdig af te handelen. In Oosterhout moeten de leden zelfs op zaterdag aan de bak. Ook worden extra ambtenaren ingeschakeld.

Nog steeds slaan gemeenten de wettelijke plicht om een keukentafelgesprek te voeren met hulpbehoevende burgers in de wind. Besluiten over het intrekken of verminderen van het aantal uren eenvoudige huishoudelijke hulp (hh1) worden in diverse gemeenten zonder een (gedegen) onderzoek genomen. Dat blijkt uit onderzoek van Binnenlands Bestuur.

Een aantal Kamerfracties wil nog voor de zomer een Kamerdebat over de duizenden bezwaarschriften tegen stopzetting of versobering van huishoudelijke hulp die tot nu toe bij gemeenten zijn ingediend. CDA en PVV hebben een debat aangevraagd, dat in ieder geval door D66, SP en GroenLinks wordt ondersteund. GroenLinks en SP vinden dat een deel van de rijksmeevaller van vijf miljard moet worden gebruikt om de bezuinigingen op de huishoudelijke hulp terug te draaien.

Gemeenten vrezen dat de hoogste rechter een streep zet door het nieuw ingezette beleid rondom de huishoudelijke hulp. Grootste punt van discussie is nu vooral of gemeenten de eenvoudige schoonmaakhulp (hh1) wel mogen versoberen of schrappen. ‘Als dat niet mag, hebben we een groot probleem en met ons een kwart van alle gemeenten. Bovendien gaat dan de essentie van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015) onderuit.’

Een stortvloed aan bezwaarschriften tegen het stopzetten of versoberen van de huishoudelijke hulp is de afgelopen maanden bij gemeenten ingediend. Het einde is nog niet in zicht. In diverse gemeenten is de ambtelijke capaciteit uitgebreid om de bezwaarschriften tijdig te kunnen afhandelen en/of houden de bezwaarschriftencommissies meer zittingen.