'Laten we de focus samen scherp krijgen'

Hoe ga je als woningcorporatie om met de taak om wijken van het gas te krijgen? Eugène Waterreus van de Brabantse woningstichting Compaen schetst voor welke afwegingen hij staat om duurzaamheidsmaatregelen betaalbaar te houden voor de huurders.

Met 3.500 woningen in de gemeenten Helmond en Geldrop-Mierlo is woningstichting Compaen een relatief kleinere corporatie. Toch staat deze woningstichting, net als alle andere, voor de uitdaging om haar woningen te verduurzamen en deze in 2050 volledig energieneutraal te hebben. Samen met overheid, gemeenten en energieleveranciers zit zij regelmatig aan tafel om vanuit de Regionale Energie Strategie (RES) invulling te geven aan Aardgasvrije Wijken. Best een uitdaging, vindt Eugène Waterreus. De partijen hebben ieder immers hun eigen agenda. 'Maar uiteindelijk willen we allemaal hetzelfde: verduurzamen. Daarom is ontzettend belangrijk dat we samen de focus scherp krijgen.' 

Is die focus nu niet scherp dan? 

'Wat ik soms merk, is dat we over verduurzaming praten, maar dit de ene keer doen vanuit het oogpunt van CO2-reductie, de andere keer vanuit het oogpunt om energieneutraal te worden en bij weer een andere gelegenheid om van het aardgas af te komen. Samen één hoger liggend doel formuleren en transparant zijn over je belangen en intenties, stimuleert het samenwerkingsproces voor deze belangrijke uitdaging.' 

Wat zijn de keuzes waar jullie als woningstichting voor staan? 

'Wij zijn een maatschappelijke organisatie, honderd jaar geleden opgericht om betaalbare woningen te verschaffen. En dat is nog steeds onze missie: woningen betaalbaar aanbieden voor groepen die zich geen duur huis kunnen veroorloven. Dat stelt je voor keuzes die soms lastig zijn, want wat zijn de kosten van alternatieven voor gas op de korte en de lange termijn? Wat kunnen we als woningstichting zelf bekostigen? Neem de Energie Prestatie Vergoeding (EPV), een regeling waarin je als woningstichting een vergoeding krijgt als je de energieprestatie van je woningen vastlegt in een overeenkomst met de verhuurder. De kosten van monitoring zijn dermate hoog, dat deze nauwelijks opwegen tegen de vergoeding die we krijgen. Dat maakt het gebruik van deze regeling voor ons erg lastig.’ 

Wat is belangrijk voor jullie om de juiste keuzes te komen? 

'"Meten is weten", luidt niet voor niets het gezegde. Daarom proberen wij onze huurders te laten meedenken met onze plannen. Welk comfortniveau willen ze bijvoorbeeld? Is het nodig om 24 uur per dag verwarming te hebben in iedere ruimte? Of wil de huurder verschil in temperatuur tussen bijvoorbeeld de woonkamer en slaapkamer? Dat zijn belangrijke zaken om te weten om bijvoorbeeld tot een keuze van een verwarmingssysteem te komen. Daarbij kun je bovendien voor het dilemma komen te staan of je moet besluiten tot het aanleggen van een groot warmtenet. Op papier lijkt dit qua kosten het meest gunstig, maar in de praktijk is het lastig om iedereen tegelijkertijd mee te krijgen. Daarom zie ik wel een goede kans voor het toepassen van kleine warmtenetjes in combinatie met maximale woningisolatie en bijvoorbeeld aanvullende zonnepanelen. Bij alles wat we doen, maken we de overweging of de betaalbaarheid van de woning en de privacy van de huurder niet in het gedrang komen. Die zijn leidend voor ons, want de huurder moet op ons kunnen vertrouwen.’  

Welke rol kunnen adviesbureaus vervullen in jullie samenwerking met de overheid? 

'Een partij zoals Sweco heeft zijn kracht voor ons al bewezen door met ons mee te denken over een fors probleem waar we voor stonden bij een warmte-koudeopslagsysteem met warmtepomp. Er bleek een onbalans in het systeem te zijn, waardoor we te veel warmte aan de grond onttrokken. Sweco heeft met ons meegedacht en verschillende duurzame oplossingen in kaart gebracht, waarvan we er een hebben gekozen waarmee we erg blij zijn. Maar we zien Sweco niet alleen als "brandjesblusser". We zijn nu bijvoorbeeld aan het verkennen in hoeverre we het energieverbruik van onze huurders op een goede en discrete manier kunnen monitoren. Sweco denkt daarover mee en kan zo een schakel voor ons vormen richting overheid in onze informatievoorziening.’  

Wat hebben jullie nodig van de overheid om deze transitie samen goed te doorlopen? 

'Om te beginnen dus een heldere, gezamenlijke focus. Vanuit de RES zullen we tot een gezamenlijke aanpak in de regio moeten komen. Dat kan alleen vanuit een gedeelde stip op de horizon, met open vizier en als gelijkwaardige partners. Dat betekent dat de overheid richting woningcorporaties niet alleen een opleggende en toetsende rol heeft, maar met ons meedenkt over oplossingen en mogelijkheden voor financiering. Daarnaast ben ik een warm pleitbezorger van langetermijnregelingen. Veel subsidieregelingen bijvoorbeeld zijn maximaal vijf jaar van kracht, maar de vastgoedhorizon is dertig tot vijftig jaar. Meer continuïteit en duidelijkheid in dit soort regelingen geeft niet alleen ons, maar ook onze huurders meer zekerheid.'