'Maak kwaliteit doelstelling in Omgevingswet'

De Omgevingswet zou niet alleen moeten gaan over een gezonde en veilige leefomgeving, maar ook over ruimtelijke kwaliteit. Met het pleidooi Mooiwaarts roept een groep deskundigen ertoe op om kwaliteit als centrale doelstelling op te nemen in de Omgevingswet.

Belevingswaarde

Een waardevolle leefomgeving betekent dat gebouwen, woonbuurten, werkgebieden, infrastructuur, landschap, steden en dorpen worden gewaardeerd, stellen de initiatiefnemers van Mooiwaarts. Zij vinden dat die belevingswaarde een belangrijke pijler moet zijn onder de Omgevingswet.

Alles draait om normen

Dat was het oorspronkelijk ook, zegt Flip ten Cate, directeur van de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit, waar het initiatief vandaan komt. ‘In de vierde nota ruimtelijke ordening ging ruimtelijke kwaliteit nog over gebruikswaarde, toekomstwaarde en belevingswaarde. Nu, 25 jaar later, worden alleen de eerste twee nog genoemd. In het denken van juristen draait alles om normen voor hinder.’

Ambtenaren en bestuurders ondertekenden pleidooi

In de wereld van stedenbouw, beeldkwaliteit en cultuurhistorie is men daar juist verre van gebleven, zegt Ten Cate. ‘Schoonheid is niet in normen te vangen.’ Uit die wereld komen nu de steunbetuigingen voor Mooiwaarts. In ruim een week tijd zetten circa 1500 mensen uit de vakwereld, ambtenaren en bestuurders hun handtekening onder het pleidooi. Vandaag is het aangeboden aan minister Schultz (Infrastructuur en Milieu).

Kwaliteit is niet vaag

Volgens Ten Cate is, ondanks het ontbreken van normen, niets vaag aan kwaliteit als doelstelling in ruimtelijke ordening. Het gaat om het proces: heeft een plannenmaker de omgeving met respect benaderd en een plan gemaakt dat bijdraagt aan een betere omgeving? ‘Je kunt bij gemeenten de opdracht neerleggen om bij ieder project een debat te voeren over de kwaliteit. De uitkomst daarvan hoeft niet doorslaggevend te zijn, maar kan dat wel. Dus als de gemeente vindt dat een plan aan alle milieunormen voldoet, maar desondanks de kwaliteit van de omgeving aantast, kunnen B&W zeggen: Daar geven we geen toestemming voor.’

Politiek debat

Het lokaal bestuur wordt daardoor interessanter, denkt Ten Cate. ‘Voor een wethouder geeft het meer uitdaging om dat politieke debat over kwaliteit aan te gaan, dan alleen op de winkel te passen volgens geldende regels.’