Klimaatbeleid botst

Onze overheid beschermt. Beschermt de natuur. Biedt rechtsbescherming. En beschermt tegen klimaatverandering. Allemaal goede bedoelingen, maar af en toe komen die goede bedoelingen in botsing met elkaar. 

De provincie Gelderland vervangt op de Veluwe naaldbossen door loofbossen. Dat komt de natuur en de biodiversiteit ten goede, de bodemkwaliteit verbetert en het helpt tegen de droogte. De loofbossen beschermen de Veluwe dus tegen klimaatverandering. Op de Veluwe huist ook de wespendief, een roofvogel uit de familie van de havikachtigen. Geen bedreigde soort, maar ooit aangewezen als een signaalsoort voor de Veluwe. Met alle wijsheid van toen is wettelijk vastgelegd dat er minstens honderd broedpaartjes van de wespendief op de Veluwe moeten zijn. De wespendief huist het liefst in naaldbossen, maar die halen we nu juist weg om de natuur beter te beschermen tegen klimaatverandering. Inmiddels zijn er nog maar 94 broedpaartjes.

Jammer dus voor de wespendief, zou je zeggen. Misschien acceptabel omdat de soort niet bedreigd is. Botsende belangen.

Maar nu komt de echte botsing. Langs de randen van de Veluwe willen de verschillende RES-regio’s een aantal windturbines bouwen. Hartstikke nodig tegen klimaatverandering, en daarmee ook nuttig voor het beschermen van het ecosysteem van de Veluwe zelf. Maar omdat er zes broedpaartjes te weinig zijn en de mogelijkheid bestaat dat er soms een wespendief tegen de wieken van de turbines vliegt, gaan alle windturbines op de Veluwe en in een strook van 8 kilometer daaromheen niet door. Dat betekent een streep door een groot aantal plannen voor de opwek van duurzame energie. De bescherming van vogels botst frontaal op de noodzaak van klimaatmaatregelen. Wie weegt dan die twee belangen tegen elkaar? Nu worden de windturbines geschrapt omdat de wet de vogels beschermt, en niet het klimaat. Is dat terecht?

Het klimaatbelang versus andere belangen

Ook onze rechtsbescherming botst af en toe met bescherming tegen klimaatverandering. De rechter verplicht in het Urgenda-vonnis de regering om vóór 2030 minder CO2 uit te stoten, en dus snel meer duurzame energie op te wekken. Maar in de praktijk liggen heel veel plannen voor wind- en zonne-energie jarenlang te verstoffen bij de rechter. De Raad van State, onze hoogste bestuursrechter, is een hoeksteen in de rechtsbescherming. Maar diezelfde Raad van State kan de vele beroepen niet aan en is daarmee een sta-in-de-weg voor doortastend klimaatbeleid. Een makkie voor tegenstanders: stuur een briefje naar de Raad van State en de plannen voor een windpark of een zonneveld verdwijnen voor een paar jaar van tafel. Hier botst rechtsbescherming met de urgentie voor klimaatbeleid. De procedures bij de Raad van State staan in de wet, maar de procedures voor bescherming van het klimaat niet.

Ik zou graag een klimaatwet zien die opdraagt het klimaatbelang af te wegen tegen andere belangen. Een wet die ruimte biedt om creatieve oplossingen te zoeken, zoals andere ecologische mogelijkheden om het aantal wespendieven te vergroten. En die ons verplicht om de Raad van State de menskracht te geven om sneller besluiten over klimaatissues te nemen. Dan wordt het klimaatbelang echt serieus genomen.