Zwendel aan de top

Hoofdrolspelers in het drama zijn Jan van V. en zijn flamboyante oom Nico V. Zij worden verantwoordelijk geacht voor fraude die in totaal een kwart miljard beloopt. Net als alle andere verdachten zijn zij allang weer uit voorarrest. De beide hoofdrolspelers hadden zich binnengedrongen bij Bouwfonds in Hoevelaken, inmiddels onderdeel van Rabo Vastgroepfonds.

Grofweg gingen ze zo te werk dat ze Bouwfonds teveel lieten betalen voor opdrachten aan projectontwikkelaars, makelaars, aannemers, architecten en notarissen. Dat teveel sluisden ze vervolgens weg naar eigen privérekeningen, niet nadat ze de bewaarder van het geld rijkelijk hadden beloond. Door corrupte directeuren werd een van de grootste slachto ers het Philips Pensioenfonds, en daarmee uiteindelijk de nijvere spaarders van de gloeilampenfabriek. Aan nieuwbouwprojecten op de Zuidas in Amsterdam gingen miljoenen verloren.

De Klimopzaak resulteerde in een grootscheepse inval in november 2007 bij ruim vijftig verdachten. Zorgvuldig voorbereid nadat een belastinginspecteur bij een toevallige inspectie in 2004 onraad rook. Redacteuren Vasco van der Boon en Gerben van der Marel van het FD schreven er De vastgoedfraude over. Achterin het boek staat een lange lijst betrokken boe es, veelal Quote-500 gasten.

Interessanter dan de namen van de scheve schaatsers zijn de namen waarachter staat ‘geen verdachte’. Dat zijn vooral ongrijpbare toezichthouders en mensen aan wie Justitie niet is toegekomen, omdat de vangst zo omvangrijk was.

Zo bleven in de bovenwereld waar anderen in de onderwereld verdwenen: ex-Bouwfondscommissaris Hans Wiegel, makelaar Harry Mens, de nooit ergens voor gepakte ondernemer Roel Pieper, vastgoedmagnaat Cor van Zadelhoff, rijkaard John Fentener van Vlissingen, en ook mediamagnaat Joop van den Ende, die uitstapte toen hij onraad rook. Ex-Bouwfondsmedewerker Edwin de Roy van Zuydewijn bungelt er ook nog ergens tussen. Overheidsdienaren, die op z’n minst faalden bij het toezichthouden, blijven helemaal buiten schot.

Pas vanaf volgend jaar komen de grote jongens voor de rechter. Omdat de auteurs ervoor kozen de verdachten met hun volledige naam op te voeren biedt dit de verdediging de mogelijkheid het op trial by media te gooien om zo veroordeling te voorkomen. Mocht het boek hiertoe bijdragen, dan kan de lezer het altijd nog gebruiken als handleiding om zelf rijk te worden in het vastgoed, besluiten de schrijvers met een knipoog.

Maurits Schmidt is journalist

Vasco van der Boon en Gerben van der Marel, De vastgoedfraude. Miljoenenzwendel aan de top van het Nederlandse bedrijfsleven, Nieuw Amsterdam Uitgevers, Amsterdam, 2009, ISBN9789046806463, 432 pagina’s, € 22,50.