Zuid-Holland promoot pop-up natuur

De provincie Zuid-Holland wil dat gemeenten en private grondeigenaren meer tijdelijke natuur realiseren op braakliggende gronden. In de provincie is bijna vijfduizend hectare grond kansrijk om als tijdelijk ‘tussenstation’ te dienen voor planten en dieren.

Verplaatsen en verwijderen

Zuid-Holland vindt dat er nog te weinig gebruik wordt gemaakt van de landelijke Beleidslijn Tijdelijke Natuur, waarmee grondeigenaren ontheffing kunnen krijgen van de wettelijke soorten- en gebiedenbescherming. Die ontheffing geeft grondeigenaren de garantie dat ze bouwplannen op termijn mogen uitvoeren, zelfs als er dan beschermde soorten zijn opgedoken. Als het gaat over beschermde vogels en andere dieren, hebben de eigenaren wel de plicht om die te verplaatsen naar andere gebieden. Voor bijzondere planten geldt die regel niet, die mogen worden verwijderd als de tijdelijke natuur moet plaatsmaken voor bouwontwikkelingen. Het idee is dat ze in de tussentijd wellicht toch hebben kunnen vermeerderen in andere gebieden.

Decentralisatie

De provincie gaat de aanpak actief promoten en anticipeert daarmee op de decentralisatie van het natuurbeleid. Vanaf 1 januari 2017 voeren de provincies de Wet natuurbescherming uit, waarmee zij ook verantwoordelijk zijn voor het mogelijk maken van tijdelijke natuur. Het verlenen van de daarvoor benodigde ontheffing van de Flora- en Faunawet – nu nog een bevoegdheid van het ministerie van Economische Zaken – is dan een provinciale taak.

Pionierssoorten

In totaal ligt in Zuid-Holland bijna vijfduizend hectare grond braak in afwachting van definitieve inrichting. De gronden hebben al wel een bouwbestemming, maar worden voorlopig nog niet ontwikkeld, legt een provinciewoordvoerster uit. Door op deze terreinen tijdelijke natuur te realiseren krijgen flora en fauna ruimte om zich te ontwikkelen en kunnen omwonenden genieten van de nieuwe natuur, is de gedachte. Het zijn vooral ‘pionierssoorten’ die hiermee geholpen zijn, zegt de woordvoerster. Dit zijn soorten die zich snel kunnen vestigen in geschikte gebieden en zich ook snel verplaatsen naar andere gebieden. ‘Ook als dit soort planten na verloop van tijd wordt verwijderd, heeft het gebied als een tussenstation kunnen dienen.’ De tijdelijke natuur is een aanvulling op het totale natuurareaal, dat in de provincie 36.000 hectare telt.

Grote klapper

De Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland (NMZH) steunt de proef en helpt mee in kaart te brengen waar de kansrijke gebieden liggen. De grootste klapper is te maken in Rotterdam, met alle gemeentelijke gronden in het havengebied en de Tweede Maasvlakte die wachten op ontwikkeling. Uit een eerdere inventarisatie van het Innovatienetwerk blijkt dat er door de hele provincie verspreid veel snippers liggen die in aanmerking komen. Ook landelijke gemeenten als Zuidplas, Waddinxveen en Lansingerland hebben veel braakliggende grond, maar die is veelal in private handen. Voor tijdelijke natuur maakt niet uit wie eigenaar is van de grond.

Kansen in Noord-Brabant

Sinds de landelijke Beleidslijn Tijdelijke Natuur vorig jaar van kracht werd, zijn dertig aanvragen (circa 1900 hectare) goedgekeurd, meldt uitvoeringsorganisatie RVO namens het ministerie van Economische Zaken. Het gaat om terreinen van zowel overheden als bedrijven, verspreid over het land. Een aantal grote deelnemers zijn de Eemshaven in Groningen en de havenbedrijven van Amsterdam en Rotterdam. In totaal is in Nederland bijna 40.000 hectare kansrijk voor tijdelijke natuur, blijkt uit de inventarisatie van het Innovatienetwerk. Vooral in Noord-Brabant liggen kansen. Ook Flevoland, Noord- en Zuid-Holland, Gelderland en Limburg hebben veel potentieel.