Wel erfgoed, geen lege stallen in Utrecht

Het staat in lang niet alle verkiezingsprogramma’s: zorgen voor het historisch erfgoed, toch een voorname provinciale taak. GroenLinks in Utrecht pakt het wel prominent op. Kan ook niet anders, met een gedeputeerde die onlangs de eerste erfgoedmonitor van Nederland presenteerde. Ook urgent de komende tijd: stallenleegstand.

In aanloop naar de verkiezingen zoekt Binnenlands Bestuur naar opvallende verkiezingsthema's in elke provincie. Voor meer verkiezingsnieuws: Dossier Provinciale Statenverkiezingen 2015.

Ondernemerschap en participatie 

De provincie Utrecht heeft uitzonderlijk veel historisch erfgoed, stelt de provinciale fractie van GroenLinks in het verkiezingsprogramma. Met subsidiëren en restaureren ben je er als provincie niet. De komende jaren zijn ondernemerschap en participatie van belang om erfgoed duurzaam in stand te houden, vindt GroenLinks en de provincie moet dat stimuleren en een verbindende rol spelen, licht Karin Boelhouwer toe, woordvoerder cultuur en nummer drie op de kandidatenlijst.

Eerste provincie met erfgoedmonitor

Utrecht telt alleen al meer dan driehonderd buitenplaatsen en daarnaast een veelheid aan militair, industrieel en religieus erfgoed, zegt Boelhouwer. Ze weten het daar nogal precies, want Utrecht was vorig jaar de eerste provincie (Noord-Holland volgt) die met een erfgoedmonitor in kaart heeft gebracht wat de restauratiebehoefte is van de provinciale en rijksmonumenten. Keerzijde van zo’n helder overzicht is dat in een klap duidelijk was dat de provincie de komende vijftien jaar 220 miljoen euro meer nodig heeft dan eerder op basis van schattingen was becijferd. Logisch dat GroenLinks, onder wiens gedeputeerde (Mariëtte Pennarts) de monitor tot stand kwam, de verkiezingen in gaat met het standpunt dat daar extra geld voor moet worden vrijgemaakt. Hoeveel? Dat heeft de partij nog niet vastgesteld, zegt Boelhouwer. ‘Wij vinden erfgoed belangrijk, maar ook cultuureducatie en investeren in festivals. Voor andere partijen ligt dat genuanceerder, dus we maken dit graag inzet van nieuwe coalitieonderhandelingen.’

Gemeenten zien prioriteiten

Het zal in de komende periode zijn dat de provincie de vruchten plukt van de schat aan informatie die er erfgoedmonitor biedt. ‘Door de monitor is de erfgoedopgave niet alleen inzichtelijk voor de provincie, maar ook financiers, zoals de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, het Nationaal Restauratiefonds en andere sponsors. Ook gemeenten kunnen zien waar de prioriteiten liggen. Het is daardoor makkelijker om extern geld te krijgen voor restauraties. Door de voorwaarden die we stellen aan financiering, zoals publieke toegankelijkheid, natuurverbetering en cofinanciering, is de keuze voor projecten bovendien veel minder willekeurig.’

Stallenleegstand komt eraan

Waar gemeenten sowieso mee aan de slag moeten, is de stallenleegstand die eraan komt, stelt GroenLinks. Uit onderzoek naar bedrijfsbeëindiging in de agrarische sector blijkt dat in Utrecht de komende vijftien jaar zevenhonderd tot duizend boerenbedrijven gaan stoppen, zegt Boelhouwer. ‘Tegelijkertijd blijken er bij de gemeenten nauwelijks verzoeken tot functiewijziging binnen te komen. Grote kans dat die stallen dus leeg komen te staan, verpauperen en mogelijk het grondwater vervuilen. Dat is slecht voor de kwaliteit van het omliggende landschap en erfgoed.’ GroenLinks wil hier samen met de gemeenten mee aan de slag. Ook om te voorkomen dat nieuwe functies ontstaan op lege erven die cultuur- en natuurverstorend zijn. Als GroenLinks weer in de Utrechtse coalitie belandt, zal de partij inzetten op een saneringsverplichting: uitbreiding van stallen op het ene perceel is alleen toegestaan als op een ander perceel lege stallen worden gesloopt.