Vrees voor explosie populatie plaagdieren

Er zijn zorgen voor een ware rattenexplosie als in 2023 de chemische bestrijding door particulieren verder aan banden wordt gelegd. Een minder vuile leefomgeving zou flink helpen.

‘De overlast van ratten neemt toe. We ontvangen steeds meer klachten van inwoners, vooral rond de Markthal en het grote grasveld bij de Binnenrotte’, zegt Cees Ottevanger, gepensioneerd korpschef van de politie Rotterdam-Rijnmond en vandaag de dag namens GroenLinks lid van de gebiedscommissie Centrum in Rotterdam.

Pindakaas
Ottevanger maakt zich zorgen over de filmpjes die hij krijgt toegestuurd. ‘De ratten zijn bijna tam, ze schrikken niet meer van mensen en lopen overdag zonder gêne over het gras.’ In een brief aan het college van B&W pleitte de gebiedscommissie om meer rattenvangers en rattenvallen in de probleemgebieden in te zetten, meer en vaker vuilnis ophalen, vaker en op slimmere tijdstippen te vegen en samenwerking te zoeken met andere steden met een rattenprobleem, zoals Parijs en Berlijn. De commissie wil ook met Wageningen Universiteit zoeken naar betere bestrijdingsmiddelen dan boterhammen met pindakaas en een val.

Explosie
In Wageningen geeft plaagdierexpert van Wageningen Universiteit en directeur van Stichting Kennis en Adviescentrum Dierplagen (KAD) Bastiaan Meerburg meteen antwoord op de laatste vraag uit Rotterdam. ‘Er zijn vooralsnog geen andere middelen dan de rattenval’, zegt Meerburg. Er bestaan verschillende soorten chemische bestrijdingsmiddelen (rodenticiden), maar particulieren mogen die niet gebruiken, aldus Meerburg, die te boek staat als ‘de Rattenkenner des Vaderlands’.

Ottevanger ziet een enorme explosie van de rattenpopulatie in het verschiet als in 2023 bestrijdingsmiddelen lastiger verkrijgbaar worden. Een rattenpaar produceert in één jaar wel tachtig nakomelingen. Als de gifstoffen in de ban gaan, zonder dat er alternatieven zijn, dan zullen de plagen dus exponentieel toenemen’, verwacht Meerburg.

Versnipperd beleid
De aanpak van het rattenprobleem door de overheid blinkt niet uit in overzichtelijkheid, aldus de KAD-directeur. ‘De rat valt tussen de wal en het schip’, meent Meerburg. ‘Gaat het over ziekten als koorts, nier- en leverfalen door de leptospirose-bacteriën – de ziekte van Weil – die ratten verspreiden, dan is het ministerie van Volksgezondheid  aan zet. Voor schade aan veevoervoorraden en stalbranden vanwege doorgeknaagde elektriciteitskabels moet je bij Landbouw zijn. De bestrijdingsmiddelen vallen onder Infrastructuur en Waterstaat en Binnenlandse Zaken gaat over de gemeentelijke bestrijdingsdiensten’, somt hij op. Toezicht op de gemeentelijke aanpak voert dat laatste ministerie niet, constateert het KAD. Het beleid wordt door de gemeente zelf bepaald.

Toeristen
Is er eigenlijk wel wat te doen aan de rat? Slordig aangeboden huisvuil, slecht gesloten containers van de horeca en het zwerfvuil van de vaak exorbitante toeristenstromen en uitgaansleven in de grote steden, vormen een sterrenrestaurant voor de rat in de stad.

Precies de maatregelen die de gebiedscommissie Centrum in Rotterdam voorstelt, liggen voor de hand. Beter vegen, nauwkeuriger huisvuil ophalen en geen etensresten op straat achterlaten, zouden de spijskaart van de rat flink versoberen. ‘We gaan de laatste decennia veel slordiger met onze leefomgeving om’, zegt Bastiaan Meerburg. Hij denkt dat de rijksoverheid moet voorzien in een basispakket voor gemeenten om de ratten te beheersen. ‘Op veel plekken is sinds de economische crisis geen geld meer uitgetrokken voor dierplaagbeheersing. De gemeenten zouden moeten beginnen met het in kaart brengen van de probleem­gebieden, de aantal ratten registreren, vervolgens gericht afval en etensresten voorkomen, dus voorlichting geven aan inwoners en ondernemers en vooral toezicht houden’, somt Meerburg op. ‘Gemeenten moeten meer integraal denken over de openbare ruimte door bijvoorbeeld in uitgaansgebieden al ‘s nachts te vegen.’

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nr. 21 van deze week (inlog)