VNG: Onduidelijk wat gemeenten hebben aan Omgevingswet

De Omgevingswet is op dit moment een puzzel met ontbrekende stukjes. Of gemeenten daadwerkelijk beter af zijn met het nieuwe stelsel, is nu nog niet te beoordelen, stelt de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).

Positieve grondhouding 

De VNG stuurde vorige week haar formele reactie op de vier concept-uitvoeringswetten (AMvB’s) die minister Melanie Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) voor een preconsultatie had rondgestuurd. De vereniging heeft ‘nog steeds een positieve grondhouding ten opzichte van de stelselwijziging’, waarin goede ambities zitten om besluiten over de fysieke leefomgeving ook voor gemeenten beter en eenvoudiger te maken. Na grondige lezing van de concept-AMvB’s, samen met circa vijftig gemeenten en omgevingsdiensten, constateert de VNG echter dat er nog veel onduidelijk is, schrijft de vereniging in de brief aan de minister.

Puzzel

Dat ligt vooral aan het proces: door te werken met een informele preconsultatie voorafgaand aan de formele consultatie zijn er nu nog veel witte 'vlekken'. Partners uit het werkveld mogen daarover meedenken, waaronder gemeenten, provincies, waterschappen, bedrijfsleven en natuur- en milieuclubs. “Deze open houding van uw ministerie waarderen wij. Voor onze leden betekent dit echter dat een puzzel moet worden gemaakt waarvan sommige stukjes nog ontbreken.”

Meerwaarde voor gemeenten

Veel regels over geluid, bouwregelgeving, geur veehouderij, bodem, natuur en grond/eigendom ontbreken, stelt de VNG. “En wij weten niet in hoeverre de AMvB teksten nog wijzigen op het moment dat de Aanvullingswetten en -besluiten gereed zijn.” Al met al heeft de VNG geen goed overzicht over de (on)mogelijkheden van het nieuwe stelsel en is daardoor onvoldoende in staat om te beoordelen of deze AMvB’s een meerwaarde bieden voor gemeenten ten opzichte van het huidige stelsel.

Bestuurlijke afwegingsruimte en omgevingsplan

De onduidelijkheid zit juist op de punten die voor gemeenten van groot belang zijn, zoals de bestuurlijke afwegingsruimte voor gemeenten (“die zien wij onvoldoende terug in deze AMvB's”) en het omgevingsplan. Gemeenten vragen zich af hoe zij hoe ruimte kunnen geven aan ontwikkelingen en transformaties, en tegelijkertijd de rechtszekerheid, milieuruimte en woonkwaliteit kunnen borgen. En op het gebied van gezondheid, integrale benadering en duurzaamheid is behoefte aan meer handvatten voor gemeenten. Ook over de sturende rol van de gemeenteraad zijn nog geen goede afspraken, vindt de VNG.

Verdeling van bevoegdheden

Verder heeft de VNG nog steeds zorgen over een onderwerp dat eerder al tot veel discussie heeft geleid tussen gemeenten, provincies, waterschappen en rijk: de bevoegdheidsverdeling tussen de verschillende overheden. Die verdeling is nog onvoldoende duidelijk, vooral bij besluitvorming over complexe bedrijven. Dat geldt voor zowel vergunningverlening als voor toezicht en handhaving.

Kosten voor gemeenten

Een ander belangrijk punt gaat over de kosten van de wetgeving: het is nu nog onmogelijk om in kaart te brengen wat de uitvoeringslasten van de wet zijn voor gemeenten, aldus de VNG, die daarover een nadrukkelijk voorbehoud maakt. Gemeenten willen graag met het ministerie overleggen om de genoemde knelpunten op te lossen. De openbare internetconsultatie begint volgens planning in april 2016.