Veel 'leefbaarheid' in afspraken met corporaties

In circa driekwart van de prestatieovereenkomsten tussen gemeenten en woningcorporaties zijn afspraken gemaakt over sociale leefbaarheid en veiligheid. Ook worden veel afspraken gemaakt (69%) over een gebiedsgerichte aanpak om de leefbaarheid te verbeteren. Dat blijkt uit een analyse van de prestatieafspraken, die dit najaar is verricht in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken.

Leefbaarheid geen kerntaak

Die uitkomst is niet gustig voor woonminister Stef Blok, die deze week een toch al omstreden Woonakkoord in de Eerste Kamer moet verdedigen. Het kabinetsstandpunt in het Regeerakkoord dat leefbaarheid geen kerntaak is van woningcorporaties, leidde afgelopen jaar tot veel discussie. Corporaties zelf vinden hun bijdrage op dat terrein zeer belangrijk.

Gemeenten: Zonder corporaties geen leefbaarheid

Gemeenten vrezen dat ze zonder steun van corporaties weinig meer kunnen bereiken op het gebied van leefbaarheid, bleek deze zomer uit onderzoek door de VNG. 56 Procent van de managers wonen denkt dat de ambities van gemeenten niet worden gerealiseerd als corporaties niet investeren in leefbaarheid. De helft van de managers meent dat de gemeentelijke uitvoering van de drie decentralisaties afhankelijk is van investeringen van corporaties op het terrein van leefbaarheid en maatschappelijke voorzieningen, zo bleek uit de VNG-enquête.

Veel afspraken over nieuwbouw en herstructurering

Daar komt nu Bloks eigen analyse bovenop. De minister wilde het aantal en de inhoud van prestatieafspraken dit jaar in kaart brengen. Het kabinet wil dat gemeenten meer grip krijgen op de lokale woningmarkt en ziet een stevige rol weggelegd voor prestatieafspraken die de woonvisie van de gemeente kunnen ondersteunen. Uit de analyse blijkt dat veel gemeenten al afspraken maken. Voor 78% van de sociale voorraad gelden er in 2013 prestatieafspraken. Bij de in totaal 523 overeenkomsten zijn 269 gemeenten en 286 corporaties betrokken. Vooral over nieuwbouwproductie, woningtoewijzing en herstructurering worden veel afspraken gemaakt. Ook duurzaamheid komt steeds meer terug. 

Veel leefbaarheid, maar geen harde afspraken

Leefbaarheid komt bovengemiddeld voor in de afspraken, constateert Blok zelf in zijn begeleidende brief aan de Tweede Kamer. De meeste afspraken zijn gemaakt over veiligheid en sociale leefbaarheid, zoals de aanpak van overlast, het omgaan met moeilijk plaatsbaren en het tweede kans beleid. De veiligheid in buurten en wijken wordt bevorderd door bijvoorbeeld het aanstellen van huismeesters, flatwacht, toezichthouders en fysieke maatregelen als achterpad verlichting. Partijen hebben overigens wel moeite om de resultaten van die afspraken te meten. Ze beoordelen de hardheid van de afspraken dan ook laag, met een rapportcijfer 5,4.

Gemeenten en corporaties toch tevreden

Ook andere afspraken over de leefbaarheid, bijvoorbeeld over een gebiedsgerichte aanpak, gedifferentieerde woonmilieus, investeringen in wijkcentra en buurtactiviteiten worden niet als 'hard' beoordeeld, met rapportcijfers tussen 5 en 6. Maar dat geldt evenmin voor afspraken op andere thema's, zoals duurzaamheid, betrokkenheid van inwoners en bevorderen van eigen woningbezit. Zelfs financiële afspraken over kostenverdeling en grondprijsbeleid zijn niet zo 'hard' als je zou mogen verwachten. Ze worden door gemeenten en corporaties gemiddeld beoordeeld met een 6,2. Desondanks neemt het aantal prestatieafspraken nog steeds toe en zijn gemeenten en corporaties tevreden over hun samenwerking, blijkt uit de analyse.