Uitbesteden verandert werk voor ambtenaar

Dat Haarlem al het werk in de openbare ruimte – boven en onder de grond – heeft uitbesteed, betekent niet dat Haarlemse ambtenaren zitten te duimendraaien. Hun werk ziet er alleen heel anders uit. Geen bestekken meer maken met precieze omschrijvingen van wat aannemers moeten doen, maar gewenste resultaten en procesafspraken formuleren.

Veertig van tweehonderd arbeidsplaatsen verdwenen

Tot voor kort had gemeente Haarlem 75 contracten voor onderhoud van de openbare ruimte. Nu zijn het er nog vijf bij drie van de grootste aannemers van Nederland en vijf bij dochteronderneming Spaarnelanden. Het werk is er behoorlijk door veranderd, zegt Herman Wals, afdelingshoofd van ‘Gebiedsontwikkeling en Beheer’, de hoofdafdeling waar in de afgelopen jaren veertig van de tweehonderd arbeidsplaatsen verdwenen. ‘De gemeente Haarlem heeft geen directievoerders, toezichthouders en technisch beheerders meer in dienst voor de openbare ruimte.’

Afspraken over resultaat

De gemeente gooide het roer voor de openbare ruimte volledig om, legt Wals uit. Niet langer stelt Haarlem de vraag: de gemeente heeft x kolken te zuigen en y bermen te maaien, wie schrijft er in voor de beste prijs? Maar: Haarlem heeft 35 miljoen euro per jaar uit te geven aan de openbare ruimte. Welke partij neemt de verantwoordelijkheid om voor dat geld de gemeente op het gewenste kwaliteitsniveau te houden? Het betekent dat de gemeente niet meer precies voorschrijft wat een aannemer moet doen, bijvoorbeeld achttien keer maaien per jaar.  Wals: ‘Nu maken we afspraken over het resultaat, namelijk dat het gras maximaal vijf centimeter hoog mag zijn.’

Procesafspraken maken 

De nieuwe werkwijze vraagt andere vaardigheden van de ambtelijke organisatie. De medewerkers van beheer en bedrijfsvoering hoeven geen gedetailleerde bestekken meer te schrijven over wat er allemaal in de openbare ruimte moet gebeuren. De crux zit hem nu in het formuleren van gewenste resultaten en goede procesafspraken om daartoe te komen. Dat een melding bijvoorbeeld binnen zoveel uur wordt afgehandeld. En dat de verschillende aannemers goed samenwerken. Dat wordt allemaal gemeten.

Ook de audit uitbesteed 

Niet door de gemeente zelf overigens: ook de controle op de uitvoering en op het nakomen van de afspraken, is in Haarlem uitbesteed. Onlangs werd bekend dat daarvoor het Auditbureau is aangetrokken. Het bureau gaat medewerkers van de gemeente ook coachen bij de nieuwe werkwijze van toetsen in plaats van directief sturen.