‘Senaat moet uithollen lokale autonomie stoppen’

In een brief aan de Eerste Kamer roept een groep van 150 raadsleden op om de Omgevingswet aan te passen. Volgens hen wordt de lokale autonomie uitgehold, onder andere door de Crisis- en Herstelwet en de rijkscoördinatieregeling voor windmolens. Deze ontwikkeling moet in de Omgevingswet worden gestopt, stelt het Raadsledeninitiatief Lokale Autonomie.

Verzet tegen doorzettingsmacht

Het initiatief is opgericht door twee raadsleden van lokale fracties uit Veendam en Emmen, naar aanleiding van windmolenbesluiten van het rijk. Hun verzet tegen de doorzettingsmacht die minister Henk Kamp (Economische Zaken) en provincies gebruiken om windmolenplannen te realiseren, krijgt veel steun. Inmiddels hebben 150 raadsleden uit tachtig gemeenten getekend voor het initiatief, vooral uit de noordelijke- en kustprovincies. ‘En het aantal groeit nog elke dag, want we schrijven stapsgewijs alle raadsleden in Nederlands aan’, licht mede-oprichter Henk Linneman toe, raadslid van Wakker Emmen.

Invloed raad neemt af

De raadsleden vinden dat zij te weinig betrokken zijn bij de totstandkoming van de Omgevingswet. Tegelijkertijd signaleren zij dat de invloed van gemeenteraden bij beslissingen in de fysieke leefomgeving afneemt. “Wij signaleren dat sprake is van moeizame verhoudingen tussen de centrale overheid en decentrale overheden op het gebied van doorzettingsmacht en beroepsrecht door wetsinstrumenten als de Crisis- en Herstelwet en de rijkscoördinatieregeling”, schrijven zij in de brief aan de Eerste Kamer. En: “De lokale autonomie wordt in onze waarneming gaandeweg uitgehold. Deze tendens is ook herkenbaar in het ontwerp voor de Omgevingswet.”

Conceptwet in de Eerste Kamer

De Eerste Kamer buigt zich op dit moment over de conceptversie van de Omgevingswet. Zowel de rijkscoördinatieregeling (RCR) als de provinciale coördinatieregeling (PCR) en de Crisis- en Herstelwet (CHW) moeten daarin worden opgenomen. De raadsleden hopen dat de Senaat deze kans benut om daar een stokje voor te steken. “Wij verzoeken u de doorzettingsmacht van rijk en provincies te clausuleren en te voorzien van effectieve checks en balances en het recht van gemeenten op zienswijze en beroep te herstellen.” De raadsleden willen ook dat gemeenten en burgers inspraak kunnen hebben in beleidsnota's en convenanten die grote gevolgen voor heb kunnen hebben. “Bijvoorbeeld bij de Energienota 2011, de structuurvisie Windenergie op land en het Energieakkoord zou inspraak en beroep mogelijk moeten zijn.”

Kritiek op VNG en IPO

Het raadsledeninitiatief bekritiseert ook de houding van de koepelorganisaties van gemeenten en provincies. “Voor ons is het onbegrijpelijk dat organisaties als de VNG en IPO zo lichtvaardig met de lokale autonomie, de provinciale autonomie, democratische legitimatie op lokaal niveau en de positie van de burgers omgaan.” De raadsleden uitten die kritiek eerder vorig jaar ook.