Rechtsbescherming Omgevingswet knelpunt in Senaat
Vooral over de onderwerpen participatie en rechtsbescherming voor burgers, de eigen afwegingsruimte voor gemeenten en de financiering hebben veel partijen nog kritische vragen en opmerkingen.
De Eerste Kamer verlangt nog diverse verbeteringen aan de Omgevingswet. Vooral over de onderwerpen participatie en rechtsbescherming voor burgers, de eigen afwegingsruimte voor gemeenten en de financiering hebben veel partijen nog kritische vragen en opmerkingen.
Besluit treedt sneller in werking
Dat blijkt bij de plenaire behandeling van de Omgevingswet in de Eerste Kamer vandaag. Net als eerder in de Tweede Kamer is er brede steun voor de hoofdlijnen van de stelselwijziging. De knelpunten in het wetsvoorstel zitten vooral in de rolverdeling tussen de verschillende overheidslagen en de rechtsbescherming voor burgers. Zo zullen onder de Omgevingswet besluiten binnen twee weken na bekendmaking al in werking treden (is nu zes weken, gelijk aan de bezwaartermijn.) Een besluit - bijvoorbeeld een sloop- of kapvergunning - kan daardoor mogelijk al worden uitgevoerd, terwijl de bezwaartermijn nog loopt. Dat betekent een aanzienlijke beperking van de de mogelijkheid voor belanghebbenden om bezwaar en beroep aan te tekenen, stellen diverse fracties. Onder meer voor de SP is deze termijn een zwaarwegend punt; de partij zoekt in de Eerste Kamer naar voldoende medestanders om die gewijzigd te krijgen.
Afwegingsruimte voor gemeenten
Een ander zorgpunt in de Eerste Kamer is de afwegingsruimte voor gemeenten. Hoeveel ruimte is er straks daadwerkelijk voor plaatselijk maatwerk, vraagt het CDA zich af. Die ruimte wordt onder andere begrensd door nationale en provinciale omgevingsvisies en programma’s, waaraan ook gemeenten zich moeten houden.
Normen ontbreken in de wet
Verder geven de meeste fracties uivoerig kritiek op het ontbreken van normen in de wet. Normen over hoogwaterbescherming horen bijvoorbeeld voor de ChristenUnie en SGP absoluut thuis in de wet. Minister Melanie Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) wil normen opnemen in de uitvoeringswetten (AMvB’s). Dat ondermijnt de medewetgevende rol van het parlement, stelt onder meer GroenLinks. Mede doordat het advies van de Raad van State over de AMvB’s pas beschikbaar is bij de behandeling van de uitvoeringswetten: pas op het allerlaatste moment is het plaatje over de wet en de impact ervan compleet te doorgronden.
Burgers serieus nemen
Burgerparticipatie wordt ook veel genoemd. Een belangrijk uitgangspunt in de Omgevingswet, maar worden burgers echt serieus genomen, vraagt de PVV zich af, of worden zij straks nog eenvoudiger opgezadeld met asielzoekerscentra, moskeeën en windmolenparken?
Geen duidelijkheid over kosten
VVD-senator Annemarie Jorritsma, voormalig voorzitter van gemeentekoepel VNG, sprak haar waardering uit voor de manier waarop de minister veel partijen die straks met de Omgevingswet te maken krijgen, heeft betrokken bij het vormgeven van de wet. Ze vraagt nog wel aandacht voor de financiering van de wet. Meer zaken vergunningvrij kunnen regelen betekent niet per se minder werk voor gemeenten. Zij zullen meer tijd kwijt zijn met het beantwoorden van klantvragen en met toezicht en handhaving, verwacht Jorritsma. De Partij voor de Dieren vreest dat gemeenten straks zitten opgescheept met een wet waarvan ze de uitvoering niet kunnen betalen. Diverse fracties vinden het problematisch dat er nog steeds geen duidelijkheid is over de implementatie- en uitvoeringskosten en de verdeling daarvan.
Kleine gemeenten
De Partij van de Arbeid maakt zich zorgen om kleine gemeenten. Hebben zij straks de capaciteit en energie om de nieuwe wet uit te voeren? De senaatsfractie oppert de mogelijkheid van een transitie-autoriteit, zoals in het sociaal domein. D66 vindt dat het wetsvoorstel Omgevingswet beter moet worden ingezet om duurzaamheid te stimuleren en bij te dragen aan de doelstellingen van het klimaatakkoord van Parijs.
Reacties: 3
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
• Artikel 120 van de Grondwet zou teruggetrokken of gewijzigd moeten worden. In het huidige artikel 120 van de Grondwet wordt bepaald dat de rechter niet mag beoordelen of wetten en verdragen in strijd zijn met de Grondwet. Nederland kent momenteel dus geen constitutionele toetsing door de rechter.
• Ik wil er op wijzen dat de Crisis en Herstelwet, bestuurlijke lus, ingetrokken moet worden, omdat: de regelgeving van de bestuurlijke lus in strijd is met het recht op een onafhankelijke en onpartijdige rechter. De Raad van State geeft immers aan, vóór het vellen van haar einduitspraak, die het juiste herstel inhoudt.
Bovendien wordt het recht op toegang tot de rechter beperkt omdat belanghebbenden geen beroep kunnen instellen tegen de beslissing die met toepassing van de bestuurlijke lus wordt genomen.
Ten slotte maakt de bestuurlijke lus het mogelijk dat de appellant de motivering van de beslissing pas te weten komt nadat hij reeds een beroep heeft ingesteld.
• Tevens zou ik willen opmerken dat het van het grootste belang zou zijn als Artikel 12, Handel in invloed, van Verdrag van Lissabon geratificeerd zou worden. Welke lobby heeft de burger?
• Verder zou het recht op een eerlijk proces in de Grondwet opgenomen moeten worden. In de motie-Lokin-Sassen c.s. gaf de Eerste Kamer aan dat de Grondwet een artikel moet worden toegevoegd dat algemeen recht op een eerlijk proces voor een onafhankelijke en onpartijdige rechter garandeert en voorts een algemene bepaling dat Nederland een democratische rechtsstaat is.
• Als laatste wil ik opmerken dat de mogelijkheid van de Raad van State om besluiten met een discretionair karakter terughoudend te toetsen ongedaan moet worden gemaakt.
In verband met boven voornoemde `terughoudende toetsing` door de Afdeling wil ik graag verwijzen naar een artikel van Tom Barkhuysen: Een Revolutie in het Bestuursrecht.
Ik onderschrijf hetgeen in dit artikel wordt gesteld, namelijk dat door de terughoudende toetsing van de Afdeling er geen sprake is van een effectieve rechtsbescherming. Bovendien wordt door terughoudende toetsing van de rechter het risico in het leven geroepen van `deresponabel` bestuur, een overheid die het niet zo nauw neemt met de zorgvuldigheid in de wetenschap dat de rechter veel ruimte laat.
C. van Rijswijck - aan den Boom