Purmerend gaat niet de bodem maar de lucht in

Purmerend probeert de jarenzestigwijk Overwhere van het gas af te krijgen. Mits minimaal de helft van de woningeigenaren overstapt, betaalt de gemeente de kosten. Binnenlands Bestuur volgt de ontwikkelingen. Niet de bodem, maar de goot bood uitkomst.  

Omgooien

Minstens een maand of twee had het wegdek in de Gasinjetstraat al open moeten liggen. De voortuinen omgewoeld. Maar van enige werkzaamheden om de wijk Overwhere van het gas af te helpen, is niets te zien. Zelfs niet bij de modelwoning die de gemeente Purmerend gedurende het pilotproject heeft betrokken. ‘Na september 2018 hebben we ons plan volledig moeten omgooien’, steekt gemeentelijk programmamanager duurzaamheid Jaspert Verplanke van wal. ‘Op de oude manier zou het nooit zijn gelukt.’

Haast geboden
Wéér een geleerde les tijdens de pilot, die najaar 2017 begon. De gemeente Purmerend wil, bij wijze van proef, de kosten vergoeden van de eigenaren van de 95 woningen en hen ook een groot deel van het werk van de energietransitie uit handen nemen. Van aardgas konden ze overstappen op het lokale warmtenet. Eén aanvullende eis stelde de raad: minstens de helft moest mee. En vanwege de noodzaak om tegelijk het verzakkende riool te vervangen, was er haast geboden. Vandaar de grote behoefte om al voor de jaarwisseling de schop in de grond te steken.

Proef stopgezet
Niet gelukt, dus. ‘We wilden de woningen in de wijk via een mantelbuis onder de fundering door aan het warmtenet koppelen’, legt Verplanke uit. ‘Maar dan moest de voortuin van de mensen over drie meter breedte worden opengetrokken. En ook nog eens tot twee meter diep. Je zou de fundering moeten stutten, bronbemaling voor het ­water dienen te regelen… Wat deden we de buurtbewoners aan? Ik besloot al snel om deze proef helemaal stop te zetten.’

Draagvlak
Veel tijd om bij derden te rade te gaan had de gemeente vanwege dat slechte riool niet. Ook kon het draagvlak onder de buurtbewoners – driekwart wilde mee naar het warmtenet – zomaar afkalven. ‘We zijn samen met Stadsverwarming opnieuw gaan engineeren. Hoe konden we via een andere weg de huizen binnenkomen? Veel bewoners hadden eerder al gevraagd: waarom vervang je de cv-ketel op zolder niet door de warmte-afleveringset en hang je ‘m ook op die plek op? Dat idee hebben we vervolgens op voor- en nadelen onderzocht.’

Paradigma-shift
Ja, het was even ‘een paradigma-shift’, geeft Verplanke aan. ‘Een jaar lang hadden we de bewoners meegenomen in het idee dat er een grote warmteaflever in de meterkast zou komen en dat die de meterkast ook aangepast moest worden. Nu komen we bovenlangs binnen. Dat betekent een pijp met de heen- en retourleiding van het warmtenet langs de voorgevel omhoog en een gat bij de dakgoot, zodat je via de badkamer bij de zolder uitkomt. Dat was technisch allemaal best een dingetje. Voordat we het op grote schaal wilden uitvoeren, hebben we eerst onderzocht of dat mogelijk is. En verdomd, dat bleek het geval.’

Onveilig
Verplanke gaat voor, de steile vlizotrap op naar zolder. Meteen achter het zolderluik is de warmteafleverset tegen de muur gemonteerd, beduidend kleiner dan een gemiddelde cv-ketel. Ja, het idee was al eens eerder ter sprake gekomen, maar toen nog als onveilig afgeserveerd. ‘Als het een keer misgaat, stroomt er heet water van je zolder naar beneden. Maar in de loop van 2018 kwamen er nieuwe technische inzichten en oplossingen. Wij hebben daar uitgebreid met Stadsverwarming over gepraat.
Er werden ons voldoende waarborgen gegeven. En er komt voor de zekerheid altijd een lekbak met afvoer onder de warmteset. Trouwens, met een cv-ketel loop je feitelijk hetzelfde risico.’

Flinke draai
Maar hoe zouden de wijkbewoners van Overwhere, net gewend geraakt aan het idee van een warmteset in hun hal, op het nieuws reageren? ‘We vreesden dat we veel gedoe over ons heen zouden krijgen’, zegt strategisch adviseur Joke Dijkstra. ‘Als gemeente maakten we immers een flinke draai in ons voorstel.’ Het tegendeel bleek waar. ‘Veel wijkbewoners slaakten tijdens de informatiebijeenkomst een zucht van verlichting. Deze werkwijze is een stuk minder ingrijpend. We hebben de bewoners gezegd: kom in de modelwoning langs om de nieuwe aanpak te bekijken. Ze zijn in groten getale geweest. Vorige week nog een stel dat aangaf: is dit alles?’

Lees het hele verhaal over hoe Purmerend van het gas afgaat deze week in BB05 (inlog).