‘Provincies missen expertise voor halen natuurdoelen’

Provincies slagen er hoogstwaarschijnlijk niet in om de opgelegde natuurdoelstellingen te halen in het afgesproken tempo. Het rijk bezuinigt en geld uit de markt halen blijkt lastiger dan gedacht. De nieuwe colleges van Gedeputeerde Staten zullen hier meer aandacht en expertise in moeten steken. Dat stelt Cees Veerman, voorzitter van het Nationaal Groenfonds, dat met een beheerportefeuille van 1,3 miljard euro geldschieters en geldzoekers voor groene projecten aan elkaar verbindt.

Markt kan gat niet dichten

Bij de overheveling van natuurtaken van rijk naar provincies is een fikse bezuiniging op natuurbudget doorgevoerd. Op verzoek van de Tweede Kamer stelde staatssecretaris Dijksma in het natuurakkoord twee jaar geleden alsnog tweehonderd miljoen euro extra ter beschikking, maar per saldo moeten provincies de taken met minder geld uitvoeren. De veronderstelling was dat marktpartijen zouden kunnen bijdragen aan kosten voor natuurbeheer en –onderhoud. Dat blijkt tegen te vallen, toonden al diverse onderzoeken aan. Zo becijferde het Innovatienetwerk eerder dat in theorie maximaal vijftig miljoen euro uit de markt gehaald kan worden om de huidige bezuinigingen van tachtig miljoen euro te compenseren. Een tekort van dertig miljoen euro op jaarbasis.

Provincies krijgen partijen niet bij elkaar

De praktijk laat zien dat zelfs dat bedrag nog niet wordt gehaald. Het Nationaal Groenfonds schreef een rapport op verzoek van de Tweede Kamer naar aanleiding van de Motie Jacobi over de invoering van het natuurbeleid bij provincies. Daaruit blijkt dat provincies er onvoldoende in slagen om de juiste partijen bij elkaar te brengen om samen businessplannen uit te denken of te beoordelen op haalbaarheid. Daarnaast stuiten goede en gewenste plannen op banken en andere reguliere financiers die zeer terughoudend zijn in het verstrekken van financieringen aan deze vaak innovatieve projecten, aldus het Groenfonds.

Slecht voor ecologisch herstel

Een onwenselijke situatie, stelt voorzitter Cees Veerman (oud-landbouwminister en CDA-prominent). ‘We hebben de doelstellingen en het bijbehorende tempo niet voor niets met elkaar afgesproken. Vertraging is slecht voor het ecologisch herstel.’ Volgens Veerman kan de oorzaak voor het gebrek aan geld uit de markt niet alleen worden gezocht in de economische crisis. Hij meent dat provincies te weinig expertise in huis hebben om private financiers voor natuur te vinden.

Vijftig miljoen van Groenfonds beschikbaar

Veerman hoopt dat het Groenfonds daarbij kan helpen. Het fonds heeft daar veel ervaring mee en beschikt over bruikbare contacten, zegt hij. ‘Bovendien hebben we zelf vijftig miljoen euro aan eigen middelen opgebouwd uit de resultaten van afgelopen jaren. Als een provincie een prachtig project heeft en net een tekort heeft om een goede deal met andere partijen rond te maken, kan ons fonds bijspringen en het tekort overbruggen voor korte of langere termijn.’ Het Groenfonds fungeert al jaren als “voorfinancier”, die de “ongelijktijdigheid” overbrugt tussen de behoefte aan en de beschikbaarheid van fondsen. Het fonds wil zich nu meer gaan toeleggen op het delen van expertise en contacten met provincies, gemeenten en private investeerders, zegt Veerman.

Flexibeler met vergunningverlening

Gemeenten en provincies kunnen zelf ook nog wel wat doen om het private investeerders makkelijker te maken, vooral door flexibeler te zijn met vergunningverlening, stelt Veerman. ‘In de Natura-2000gebieden mag niks in Nederland, we zijn daarin strikter dan Europese regels voorschrijven. Je kunt ook zeggen: het mag onder voorwaarden. Het is linksom of rechtsom: als de overheid niet meer geld in natuur wil investeren, moet je een verdedigbaar compromis vinden met marktpartijen die willen investeren in een gebied. We kunnen de natuur niet laten verkommeren.’