Provincies: ‘Behoud van doorzettingskracht is zware eis Omgevingswet’

Het Interprovinciaal Overleg (IPO) stelt twee ‘zware eisen’ aan de Omgevingswet. Provincies moeten eigen verantwoordelijkheden en doorzettingskracht houden. Met dat laatste kunnen zij – indien nodig – provinciaal beleid opleggen aan gemeenten en waterschappen.

Essentiële punten verankeren in wet

Een toetsversie van de Omgevingswet wordt de komende maanden ter consultatie voorgelegd aan onder andere het IPO, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Unie van Waterschappen. De provincies steunen de stelselherziening van het omgevingsrecht, maar willen wel enkele, voor provincies essentiële, punten verankerd zien in de wet, aldus het IPO.

Provincies willen sturingsmogelijkheden en doorzettingskracht

Eén van die punten is het behoud van doorzettingskracht voor provincies. Net als bij de bestaande wetten gaan de provincies bij de Omgevingswet uit van een gelijkwaardige verantwoordelijkheid van rijk, provincies en gemeenten voor de overheidszorg voor de kwaliteit van de leefomgeving, stelt het IPO in een verklaring. En: Daar horen sturingsmogelijkheden en doorzettingskracht voor de provincies bij om deze verantwoordelijkheid ook waar te maken.

Niet met de botte bijl

Gemeenten en waterschappen hoeven niet bang te zijn dat provincies met de botte bijl op lokaal beleid gaan inhakken. Uitgangspunt is goed overleg. IPO-bestuurder en gedeputeerde Yves de Boer (Noord-Brabant): ‘Eigen verantwoordelijkheden en doorzettingskracht voor de provincies zijn twee zware eisen. Dat laat onverlet dat de focus van de provincies bij de Omgevingswet gericht is op beleidsafstemming en niet op juridisering’.

Eerst evaluatie reactieve aanwijzing

Voordat een keuze wordt gemaakt over een doorzettingsinstrument, komt er een evaluatie van het instrument van de reactieve aanwijzing in de Wet ruimtelijke ordening. De Boer maakt wel duidelijk dat de provincies geen hekkensluiter willen zijn. ‘Het gaat de provincies om een beleidsinstrument waarmee doorwerking van provinciale beleidskaders naar gemeenten en waterschappen wordt verzekerd, en niet om een instrument van toezicht achteraf.’

Afsprakenkader

Het IPO wil de afspraken met minister Schultz van Haegen vastleggen in een afsprakenkader, zoals ook de VNG onlangs presenteerde. In een interview met Binnenlands Bestuur dat deze week verschijnt zegt minister Schultz dat IPO en VNG samen een voorstel gaan uitwerken over het doorzettingsinstrument, waar ze beiden blij mee zijn. Dat klopt, zegt IPO-woordvoerder Sander Hage. ‘En die afspraak willen we ook graag vastgelegd zien in een afsprakenkader.’

Omgevingsplan ook voor provincies

De provincies zijn enthousiast over het nieuwe instrument voor gemeenten waarover VNG en de minister het eens zijn geworden: het omgevingsplan, waarin straks automatisch alle bestemmingsplannen opgaan. De provincies willen ook wel een dergelijk plan op regionaal niveau, wat in de plaats komt van het huidige inpassingplan en een aanvulling kan zijn op het projectbesluit.

Meer afwegingsruimte bij milieunormen

De minister heeft met VNG ook afgesproken dat zij meer bestuurlijke afwegingsruimte krijgen bij milieukwaliteitsnormen. Daar willen de provincies ook naar toe. De Boer: ‘Afwegingsruimte speelt immers niet alleen op lokaal niveau. Ook de provincie heeft dit nodig bij de bestuurlijke afweging over het verbeteren van de leefomgevingskwaliteit bij gebiedsontwikkelingen.’