Processierupspionier: ‘Eindelijk is Den Haag ook wakker’

De eikenprocessierups rukt op. Veel gemeenten waren deze zomer tonnen kwijt aan bestrijding. In Sittard-Geleen, dat al vroeg met het jeuk veroorzakende diertje te kampen kreeg, is de situatie onder controle. Wat zijn volgens gemeentelijk rupsexpert Jules Sondeijker lessen voor andere gemeenten? 

Voorjaar 2012 ontwikkelde de Wageningen Universiteit samen met de gemeente Sittard-Geleen een innovatieve methode om de eikenprocessierups te bestrijden. Wat is daarmee gebeurd?

Jules Sondeijker: ‘De rupsen gebruiken lokstoffen om in elkaars spoor te kunnen blijven. Zo krijg je die colonnes in de bomen. Samen met de universiteit ontwikkelden we een methode om de rupsen om de tuin te leiden en hun spoor-volggedrag te bestrijden. Het zag er kansrijk uit. We hadden anderhalve ton nodig om die methode breder inzetbaar te maken. Dat bedrag hebben we helaas niet gehaald. Daarop heeft de Wageningen de stekker eruit getrokken.’

Wat verklaart de toename van de rups in de afgelopen zomer?
‘Naast het feit dat het steeds warmer wordt, toch vooral dat de rups de grote rivieren is overgestoken. Dat verklaart de hype. Tot dan toe kon het beestje worden weggezet als een Brabants of Limburgs probleem. Nu zijn ze ook in Den Haag wakker geworden. Het hele land zal met de rups moeten leren leven. Uitroeien zal niet gaan.’

Hoe gaat u in Sittard-Geleen met de rups om?
‘We hebben twee medewerkers in dienst die het hele jaar door elk gemiddeld een dag per week met rupsbestrijding bezig zijn. Alleen de maanden november en december niet. Het betekent vooral heel gericht bespuiten met een biologisch bestrijdingsmiddel. Zo kunnen we ervoor zorgen dat de rups alleen voorkomt op plekken waar dat voor onze burgers geen probleem vormt. Dat bespuiten luistert nauw. Je merkt dat veel gemeenten dat doen als het nog te vroeg in het jaar is, of bij te harde wind, of bij regenachtig weer. Dat werkt niet. Het is maatwerk’

Nemen de aantallen rupsen bij u in de gemeente nog toe?
‘We hebben de situatie hier goed onder controle. Daarnaast monitoren we het gedrag van de rupsen in een proefgebied in België waar geen enkele bestrijding wordt toegepast. Zo kun je ruwweg bepalen wat de maximale aantallen rupsen in een gebied zijn. Die hebben we hier al gehaald. Maar op grond daarvan valt ook te voorspellen dat voor de noordelijker delen van Nederland de overlast van de rupsen nog met een factor drie zal stijgen.’

Wat kunnen gemeenten beter doen in de bestrijding?
’We kunnen veel meer van elkaar leren. Tot een paar jaar geleden had het ministerie van LNV een landelijk expertisecentrum dat overheden bijstond. Dat hebben ze gestopt omdat de rups vooral een regionaal probleem zou zijn. Nu heb je het Kenniscentrum Eikenprocessierups, maar daar zitten vooral commerciële partijen in vanuit hun eigen belang. De eikenprocessierups is nu ondergebracht bij het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen (KAD). Ik wil minister Schouten (LNV) samen met de provincie Brabant een brief sturen om weer een apart expertisecentrum voor gemeenten en provincies in te richten.’