Pilot brengt concurrerende bouwprojecten in beeld

Lukraak schrappen in woningbouwplannen, is weinig effectief. Het afstrepen van het ene tegen het andere plan heeft alleen zin als ze echt concurreren. Twee stadsregio’s doen mee aan een pilot van Binnenlandse Zaken om te analyseren wat de invloed is van grondpolitiek, garantiestellingen en verhuisgedrag op de vraag naar huizen.

Concurrentie binnen een regio

De proef loopt in de regio’s Amersfoort en Arnhem-Nijmegen. Uitgangspunt is om in beeld te brengen welke projecten binnen een regio met elkaar concurreren, legt Jan Provoost uit, projectleider vanuit de stadsregio Arnhem-Nijmegen. ‘Er wordt vaak gezegd dat er te veel plannen zijn en dat je moet schrappen. Maar als je het ene plan afstreept, help je dan het andere vooruit? Die vraag willen we beantwoorden.’

Onderzoek naar verhuisbewegingen

De basis voor de analyse is een eerder onderzoek naar verhuisbewegingen, waaruit blijkt dat mensen in deze stadsregio een duidelijke keuze maken tussen ‘zand’ of ‘klei’, zegt Provoost. ‘Mensen uit het rivierengebied willen wel wonen in Arnhem-zuid of Nijmegen-noord, terwijl mensen uit de hoger gelegen delen van die steden, dus echt aan de bosrand, dat niet zullen doen. Een villa in het zand zal dus niet concurreren met een villa op de klei.’

Aanbod te groot voor vraag

Verder wordt er gekeken naar ligging en bereikbaarheid van nieuwbouwlocaties en uiteindelijk ook naar de aantallen, vult Provoost aan. ‘Dus welk segment – van dure villa’s tot sociale koopwoningen – heeft een te groot aanbod voor de vraag op dit moment.’ Deze vorm van regionale afstemming op basis van concurrentie is vrij nieuw, volgens de projectleider. Hij rekent erop dat het interessante beleidsinformatie oplevert voor gemeenten.

Effect van grondprijzen en startersleningen

Zo is de vraag wat de (lokale) overheid kan doen om de woningmarkt in beweging te krijgen, ook een onderdeel van de pilots. ‘Wat is bijvoorbeeld het effect van garantiestellingen aan bouwers en ontwikkelaars? Van het verlagen van grondprijzen? Of van startersleningen? Die worden in sommige gemeenten al jaren verstrekt, maar naar het effect daarvan is nog nooit gekeken.’ De proef moet ook duidelijk maken of het zin heeft om de uitbreiding van voorzieningen – sport, winkels, cultuur – naar voren te halen.

Scenario’s voor de woningmarkt

Provoost hoopt al na de zomer een concurrentieanalyse te hebben, waarmee de deelnemende gemeenten (Arnhem, Lingewaard, Nijmegen en Overbetuwe) hun voordeel kunnen doen. Eind dit jaar volgt een doorkijk voor de langere termijn. Daarin wordt met verschillende scenario’s gerekend voor de woningmarkt, van langzaam opkrabbelen tot nog enkele jaren op slot.