PBL: corona gooit minder overhoop dan we denken

De gevolgen van de coronapandemie voor het ruimtelijk beleid van gemeenten zijn vooralsnog bescheiden. De woning- en kantorenmarkt verandert door het toegenomen thuiswerken nauwelijks. Alleen investeringen om files vlot te trekken moeten mogelijk opnieuw tegen het licht worden gehouden.

Afwijkend geluid
Dat concludeert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in het vandaag verschenen rapport ‘Thuiswerken en de gevolgen voor wonen, werken en mobiliteit’. Het geluid wijkt opvallend af van wat veel ruimtelijke experts voorzien: dat het thuiswerken leidt tot minder behoefte aan kantoren en een toenemende trek van burgers van de stad naar het platteland.

Anders
Volgens het PBL wordt de behoefte aan kantoorruimte niet minder, maar anders ingevuld. Ja, er zullen per saldo minder werknemers op kantoor te vinden zijn, maar er moeten tegelijkertijd meer ruimtes worden gecreëerd om online-vergaderingen mogelijk te maken. Daardoor zal de behoefte aan vierkante meters kantoorvloer per saldo nauwelijks dalen.

Hoge huizenprijzen

En ja, het PBL ziet ook dat de trek van burgers uit de stad sterker is dan die in omgekeerde richting. Maar die trend zette zich al voor de coronapandemie in en wordt nog steeds vooral gevoed door de hoge huizenprijzen in de Randstad als gevolg van schaarste van aanbod. ‘Verhuizen doe je niet van vandaag op morgen. Vandaar dat de effecten van corona nog niet op de korte termijn duidelijk  zichtbaar zijn, als ze dat al worden’, aldus hoofdonderzoeker Edwin Buitelaar.

Andere mobiliteit

Wel verwacht het PBL dat het nu breder ingeburgerde thuiswerken de mobiliteit blijven zal veranderen. Geplande investeringen in wegen of openbaar vervoer om piekbelasting tegen te gaan, moeten opnieuw worden beoordeeld, vindt het PBL. Het thuiswerken vermindert logischerwijs de ochtend- en avondcongestie. Tegelijk is echter het totale aantal verplaatsingen nauwelijks gedaald, omdat de thuiswerker buiten de spits juist vaker op pad gaat voor een boodschap of visite.

Verschillende conclusies

Het onderzoek leidt tot verschillende conclusies. Gemeenten moeten zich in hun woon- of kantorenbeleid niet rijk rekenen op basis van de vermeende gevolgen van corona. Die zijn er tot dusverre niet en de vraag is vooralsnog of ze er ooit komen. Nog even op de handen zitten, is hier het devies. Tegelijk leidt corona wel degelijk tot afname van files en daarmee ook tot verbetering van de leefomgeving. Om dat positieve gevolg vast te houden, moet thuiswerken actief worden gestimuleerd. Dat kan bijvoorbeeld door de vergoeding voor woon-werkverkeer anders in te richten of vaker een spitsheffing in te voeren.