Noord-Holland laat uniek veengebied aangroeien

Het is een unieke biotoop op aarde; het door zeewater gevormde veengebied in Noord-Holland. Om te voorkomen dat op termijn het zilte veen verdwijnt, begint Landschap Noord-Holland een project om de bedreigde veenmossen te laten groeien.

Aangroei op landbouwgrond

Het onderzoeksproject ‘Omhoog met het veen’ in Ilperveld gaat verder dan het gebruikelijke veenweidebeheer, bedoeld om veengebieden in stand te houden. Noord-Holland wil er, samen met de Radboud Universiteit Nijmegen voor zorgen dat het veenmos weer gaat groeien op landbouwkundig gebruikt grasland. Op die manier blijft het veenbiotoop met specifieke plant- en diersoorten behouden.

Afgestoken turf

Veel veen, duizenden jaren geleden ontstaan uit afgestorven plantenresten in moerasgebieden, is in afgelopen eeuwen verdwenen. De natte gebieden werden ontwaterd om geschikt te maken voor bewoning en landbouw. Eenmaal in contact met zuurstof verbrandde het veen, als het al niet was afgestoken om als brandstof (turf) te dienen. Op die manier zakte het Ilperveld de afgelopen vijftienhonderd jaar al zes meter, zegt woordvoerder Niels Hogeweg van Landschap Noord-Holland.

Overspoeld door Zuiderzee

‘Op sommige plekken in Noord-Holland is het veen nog maar een halve meter dik. In Ilperveld is dat nog een meter of vier.’ In totaal ligt in Laag Holland – het gebied tussen Amsterdam, Zaanstad, Alkmaar en Hoorn -, nog 30.000 hectare veen. Bijzonder aan dit Noord-Hollandse veen is dat het overspoeld is geweest door de Zuiderzee, zegt Hogeweg, terwijl andere veengebieden in Nederland zijn gevormd door zoet water. ‘Hier groeiden en groeien planten die nergens anders ter wereld voorkomen, zoals Echt lepelblad en Echte heemst.’

Vuilstort Ilperveld ingepakt

De kans voor het onderzoeksproject deed zich voor door de sanering van de voormalige vuilstort Ilperveld. Hogeweg: ‘De vuilstort is ingepakt, maar daarbij is ook natuur verloren gegaan. Omdat dit een Natura2000gebied is, moeten we dat compenseren. Dat bood mogelijkheden – en geld – om dit project te starten.’

Bodemdaling tegengaan

Het groeiende veen zorgt niet alleen voor behoud van beschermde soorten, maar kan ook bodemdaling tegengaan. Daarnaast neemt veen CO2 op – terwijl het natuurlijke afbraakproces van veen juist kooldioxide uitstoot -, wat goed is voor het milieu. De universiteit gaat ook onderzoeken bij welke hoeveelheid stikstof in de lucht (zure regen) het veen nog wil groeien. Mogelijk is er toch ontwikkelruimte voor agrarische bedrijven die aan hun maximale stikstofuitstoot zitten.

Educatie

Gedeputeerde Jaap Bond onthult donderdag bij Bezoekerscentrum Ilperveld een informatiepaneel met een 3D-impressie van de dilemma’s in veengebieden. Het project in het proefgebied naast het bezoekerscentrum krijgt daarmee ook een educatieve waarde, hoopt Landschap Noord-Holland.