Na 27 jaar moet dakkapel alsnog weg

Hoe ver reikt het woord van een bouwinspecteur? Die kwestie reikt inmiddels tot de Raad van State  nu de gemeente Amsterdam verwijdering eist van een 27 jaar geleden op een woning in de stad geplaatste dakkapel.

Geen schriftelijk bewijs 

De huidige huiseigenaar beroept zich op een toezegging van de gemeentelijk bouwinspecteur. Die zou de toenmalige eigenaar hebben meegedeeld dat voor de uitbouw geen vergunning was vereist. Voor die mededeling ontbreekt in de gemeentelijke administratie echter het bewijs. Ook valt voor de gemeente Amsterdam niet meer na te gaan wie, destijds in 1991, de verantwoordelijke inspecteur was. Dus hem of haar kunnen ook geen vragen over deze zaak meer worden gesteld. 

Dwangsom
Omdat voor de bouw van de dakkapel wel degelijk een vergunning nodig was, eist de gemeente Amsterdam van de huidige eigenaresse nu alsnog verwijdering van de uitbouw. Doet zij dat niet, dan wordt haar door de gemeente een dwangsom opgelegd. De zaak kwam eerder voor de rechtbank, die het besluit op bezwaar heeft vernietigd en het eerste besluit voor een dwangsom schorste.

Staatsraad om uitspraak gevraagd
Nu ligt de zaak bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Die heeft staatsraad advocaat-generaal Wattel gevraagd deze kwestie aan te grijpen voor een bredere uitspraak over het vertrouwensbeginsel in het omgevingsrecht. Kan een burger er na een uitlating namens een bestuursorgaan van uitgaan dat er geen dwangsom meer zal worden opgelegd of geen bestuursdwang meer zal worden toegepast?

Hoe concreet?
Daarbij wil de Raad van State verder gespecificeerd hebben aan welke eisen zo’n oordeel dan moet voldoen. Hoe concreet moet de uitlating door de overheid zijn geweest? En: speelt het tijdsverloop tussen de overtreding en de aankondiging van de sanctie daar nog een rol in? Of kun je ook 27 jaar na dato nog een dwangsom opleggen?

Van groot belang
Welke conclusie Wattel ook zal trekken: bindend is die voor deze specifieke zaak niet. Het oogmerk is hier om een rechtsvraag in breder verband te plaatsen en zo bij te dragen aan rechtseenheid en rechtsontwikkeling. Toch kan de uiteindelijke conclusie voor gemeenten van groot belang zijn. Met de naderende Omgevingswet gaat het vergunningentraject op de schop en wordt meer ruimte gelaten aan de initiatiefnemer. Daarbij wordt het alleen maar relevanter hoe ’hard’ een eenmaal gedane gemeentelijke toezegging is en of die voor de rechter standhoudt.

Volgend voorjaar uitspraak 
De kwestie dakkapel staat 22 januari 2019 bij de Raad van State op de rol. In de loop van het voorjaar wordt daar – met inachtneming van Wattels advies – een definitieve uitspraak in verwacht.