'Meer keuzevrijheid gemeenten in Omgevingswet'

Gemeenten moeten in de nieuwe Omgevingswet meer eigen afwegingsruimte krijgen. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu legt de nadruk op het vereenvoudigen van regels, terwijl het veel meer moet gaan over wegnemen van de restricties uit het omgevingsrecht.

Gebrek aan draagvlak

Het wetsvoorstel kampt bovendien met een ernstig gebrek aan draagvlak. Dat stelt Friso de Zeeuw, praktijkhoogleraar Gebiedsontwikkeling aan de TU Delft en directeur Nieuwe Markten bij Bouwfonds Ontwikkeling.

Vrije beslisruimte

Tijdens het Congres Omgevingswet van de TU Delft dat gisteren plaatsvond in Utrecht kreeg De Zeeuw veel bijval voor zijn pleidooi. ‘De vrije beslisruimte voor het lokale bestuur is zo belangrijk. Zij moeten soms regels kunnen aanpassen aan de situatie ter plaatse.’

Vertrouwen in lokaal bestuur

De Zeeuw vindt dat de overheid meer vertrouwen moet hebben in het lokale bestuur en de beslissingen die zij neemt over milieu en ruimtelijke ordening. Dat stimuleert ‘lef’ en ‘risico’s nemen’, een houding die door de dichtgetimmerde regelgeving en angst voor procedures volledig is verdwenen uit de ruimtelijke ordening in Nederlands, volgens De Zeeuw. ‘Maar waarom zou je geen woningen bouwen in het havengebied van Rotterdam, met een beetje herrie, stank en stof, als er bewoners zijn die daar dolgraag willen wonen en de hinder accepteren?’

Hoge drempel opgeworpen

Weliswaar biedt de Interimwet Stad en Milieubenadering ruimte voor dit soort keuzes, maar die wordt weinig gebruikt. ‘De drempel om te kunnen afwijken van de wettelijke normen is zo hoog – al het onderzoek, de overlegverplichtingen en kosten – dat veel gemeenten er op voorhand vanaf zien’, aldus De Zeeuw.

Steun Omgevingswet ver te zoeken

De hoogleraar ziet nog een ander probleem met de Omgevingswet. De steun voor de wet is onder beleidsmakers die ermee moeten gaan werken nog ver te zoeken. Volgens zijn inschatting is slechts een derde van de betrokkenen voorstander van de wet. Een even groot deel heeft er nog geen mening over en weet er weinig van. En de derde groep is ronduit tegen. ‘Het zijn vooral juristen en ze vinden dat het omgevingsrecht er alleen maar ingewikkelder van wordt. Zij vormen een belangrijke groep in het debat’, aldus De Zeeuw.

Consultatieronde is essentieel

Nu het wetsvoorstel de informele consultatieronde in gaat, zijn de komende maanden essentieel om het draagvlak te vergroten. Het ministerie moet de knelpunten waar experimenterende gemeenten en provincies tegenaan lopen, zo snel mogelijk oplossen, luidt het advies van de hoogleraar, zelf voorstander van de Omgevingswet.

Discussie verder brengen

Tegelijkertijd moet de discussie over eigen afwegingsruimte om te kunnen afwijken van de normen versus de ‘risicoloze samenleving’ een stap verder worden gebracht. ‘Anders lopen we vast’, vreest De Zeeuw.