Meer duurzame bestuurskracht grote gemeente

Eerste governance monitor

Dat blijkt uit de eerste Governance monitor duurzame gemeenten die de bestuurskracht voor duurzame ontwikkeling meet. Hij is gebaseerd op bijna vierduizend documenten en andere bronnen, zoals het coalitieakkoord, de begroting en het inkoopbeleid. Samen schetsen die een beeld van de duurzaamheid van de gemeente als bedrijfsmatige organisatie en van het ambitie- en prestatieniveau.

De monitor is in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu ontwikkeld door Telos, Universiteit van Tilburg en VNG International. Gemeenten zijn ingedeeld naar hun houding ten aanzien van duurzaamheid. De houdingen lopen van “overleven” (alleen op korte termijn en lokaal eigen belang van bestuur gericht)naar “hoger belang dienen” (lange termijn gericht, ook oog voor mondiale belangen). Gemiddeld genomen scoren grote gemeenten hoger en hebben bij de laagst scorende gemeenten de kleinste gemeenten de overhand, zegt Telos-onderzoeksleider Bastiaan Zoeteman. ‘Kleine gemeenten hebben minder menskracht en expertise en zijn al blij als ze de landelijke regels kunnen volgen. De grote steden doen er vaak nog een schep bovenop.’

Onder de gemeenten die de hoogst haalbare houding scoren zijn zowel grote (Amsterdam, Breda, Enschede en Leiden) als kleinere gemeenten (Boxtel, Hellendoorn, Houten, Lelystad en Maassluis). Het zijn niet de gemeenten die hoog genoteerd stonden in de Nationale monitor duurzame gemeenten 2016. Daarin wordt de feitelijke duurzaamheid gemeten aan de hand van cijfers over werkloosheid, sociaal welzijn, politiek vertrouwen, gezondheid, energiebesparing, schone lucht en afval.

Nadeel van die methode is dat de inspanningen van een gemeente niet meewegen en dat welvarende gemeenten in het groen hun topscore bijna cadeau krijgen. Met de governancemonitor hebben gemeenten inzicht in waar ze staan, wat en hoe ze kunnen verbeteren, zegt hij.