Leegloop treft nieuwe steden

Aantrekkelijk
Hoe aantrekkelijker de stad, hoe kleiner de kans op leegloop. Onderzoekers Gerard Marlet en Clemens van Woerkens concluderen in de donderdag gepubliceerde editie van de Atlas voor Gemeenten dat lokale overheden de bevolkingskrimp in stedelijk gebied kunnen beperken. Voorwaarde is dat de steden attractief blijven voor jonge huishoudens. De voorzieningen moeten goed zijn, en op redelijke afstand moet voldoende werkgelegenheid zijn te vinden.

Aanwas
Marlet en Van Woerkens onderzochten de kans op krimp voor de 50 grootste gemeenten. Steden als Spijkenisse, Emmen, Bergen op Zoom, Almelo, Almere en Lelystad hebben volgens hen de grootste kans om in de toekomst met krimp te worden geconfronteerd. Historische steden als Utrecht, Groningen, Amsterdam, Nijmegen, Zwolle, Leiden, Delft en Maastricht zullen naar verwachting veel beter in staat zijn om de aanwas van jonge huishoudens en gezinnen op peil te houden, schrijven beide onderzoekers.

Krappe woningmarkt
‘Veel prognoses trekken de historische trends min of meer door’, zegt Gerard Marlet, tevens algemeen directeur van de Stichting Atlas voor Gemeenten. ‘Dit lijkt te zijn ingegeven door de gedachte dat steden die de laatste 10, 20 jaar zijn gegroeid, dat de komende 40 jaar ook wel zullen doen. Maar daarbij is geen rekening gehouden met het feit dat steden als Almere en Spijkenisse zijn gegroeid als gevolg van de krappe woningmarkt. Als we door de landelijke bevolkingskrimp een ruimere woningmarkt krijgen, ontstaat een andere situatie.’

Concurrentie 
Het in de Atlas gepubliceerde onderzoek borduurt voort op Marlets proefschrift De aantrekkelijke stad, waarop hij in december promoveerde aan de Universiteit Utrecht. Ook toen kwam hij tot de slotsom dat een gunstige ligging en goede stedelijke voorzieningen een stad aantrekkelijk maken, en dat ‘nieuwe’ steden (new towns) hun bewoners vaak minder hebben te bieden.Marlet en Van Woerkens voorzien grotere concurrentie tussen gemeenten. Blijkens recent onderzoek van het Nirov zijn in Nederland 340.000 nieuwe woningen te veel gepland. Bij een krimpende bevolking betekent dit volgens Marlet en Van Woerkens dat huizenprijzen over de hele linie zullen dalen. Woningen op de aantrekkelijkste en dus duurste plekken komen daardoor binnen handbereik van grotere groepen burgers. Mensen gaan in toenemende mate ‘stemmen met hun voeten’. Steden zullen daardoor extra hun best moeten doen om in de smaak te blijven vallen, aldus beide Atlas-onderzoekers.

Lees het hele artikel uit Binnenlands Bestuur nummer 16, 23 april 2010