Kamer schiet gemeenten te hulp bij Omgevingswet

De Tweede Kamer voorziet grote problemen bij de implementatie van de Omgevingswet. In een motie van GroenLinks roept de Kamer de regering op om ervoor te zorgen dat gemeenten handvatten krijgen om daadwerkelijk integrale besluiten over de leefomgeving te kunnen nemen, met oog voor gezondheid en duurzaamheid. Een motie van de SP voor betere afstemming met de wet VTH is unaniem aanvaard.

Knelpunten volgens de VNG
Aanleiding voor de motie is een brief van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) van eind vorig jaar. De VNG reageert daarin op de preconsultatie van de AMvB’s, de uitvoeringswetten die in de loop van dit voorjaar in conceptversie worden gepubliceerd. De VNG schetst in de brief een reeks knelpunten voor gemeenten. Dat komt vooral doordat gemeenten zich nu moeten gaan voorbereiden op de stelselwijziging, terwijl er nog veel onduidelijk is. De Omgevingswet is op dit moment een puzzel met ontbrekende stukjes, stelt de VNG.

Afwegingsruimte niet goed geregeld

Ook de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur is kritisch over de AMvB’s. Daarin is nog niet goed geregeld dat gemeenten meer eigen afwegingsruimte krijgen in beslissingen over de leefomgeving, stelde de Raad in een advies eind vorig jaar. Voor GroenLinks, de partij die vorig jaar juni in de Tweede Kamer met de Partij voor de Dieren als enige tegen de Omgevingswet stemde, waren de kritische analyses reden om een motie op te stellen. De partij verzoekt de regering om de gesignaleerde problemen op te lossen, in nauw overleg met de VNG. Een ruime Kamermeerderheid steunt die motie.

Integraliteit grootste probleem

Liesbeth van Tongeren, woordvoerder Omgevingswet bij GroenLinks, noemt de integraliteit het grootste probleem. ‘Heb je voldoende informatie op het juiste moment om een integrale afweging te kunnen maken? Die vraag hoor ik bij gemeenten: hoe kun je nadelige milieueffecten afwegen tegen voordelen voor de werkgelegenheid? Aan de ene kant willen ze die verantwoordelijkheid, aan de andere kant is het de vraag of ze daarvoor straks goed zijn toegerust.’ Het Kamerlid wijst op grote projectontwikkelaars en andere private partijen die de mazen in de wet benutten. ‘Hebben gemeenten voldoende expertise en informatie in huis om adequaat te kunnen reageren en eventueel te procederen? Dat kost menskracht en geld.’

Geld voor de invoering

De VNG laat in een reactie weten dat er inderdaad voldoende geld moeten zijn om de invoering van de wet tot een succes te maken. Daarover zijn nog steeds geen afspraken gemaakt. Voor de VNG vraagt dat punt op dit moment de meeste aandacht. Daarnaast richt de gemeentekoepel zich op het aspect gezondheid. ‘De VNG heeft contact met onder andere GGD Nederland om te verkennen op welke manier een en ander vorm gegeven kan worden bij de implementatie van de wet’, aldus woordvoerder Edward Ernst.

SP-motie: stroomlijnen met Wet VTH

Ook de SP kreeg - met algemene stemmen - een motie aanvaard in het parlement deze week. In de motie, ingediend met de PvdA, refereert Kamerlid Eric Smaling aan de constatering van juristen dat de Omgevingswet nog niet goed aansluit op de Wet VTH, die vergunningverlening, toezicht en handhaving regelt. Gemeenten kunnen straks moeilijk integrale afwegingen over de fysieke leefomgeving maken nu ze voor een deel van hun uitvoeringstaken “strak in het pak genaaid” zitten bij de regionale omgevingsdiensten, stellen de advocaten. Smaling roept de minister op om de wetten te stroomlijnen.

Niks te zeggen over AMvB's

Dinsdag spreekt de Eerste Kamer over de Omgevingswet. Van Tongeren verwacht dat de procedure van het wetsproces daar nog te sprake zal komen. De keuze om een wet op hoofdlijnen te maken en alle normen en standaarden op te nemen in de AMvB’s, leidde eerder al tot kritiek van wetenschappers van de Rijksuniversiteit Groningen en de Raad van State. Burgers kunnen daardoor niet meer rechtstreeks een beroep doen op een norm, wat voor de rechter een beperktere toets betekent. Bovendien staan de Tweede en Eerste Kamer buitenspel, vindt ook Van Tongeren, omdat zij over uitvoeringsbesluiten van de regering niks te zeggen hebben.

Inzichtelijker en gebruiksvriendelijker

Minister Melanie Schultz (Infrastructuur en Milieu) staat op het standpunt dat die keuze inzichtelijker en gebruiksvriendelijker is en dat nieuwe Europese richtlijnen dan eenvoudiger zijn in te passen. Ze stelt dat ook op de AMvB’s inspraak van het parlement mogelijk is, bijvoorbeeld wanneer de minister daarin nieuwe omgevingswaarden (zoals waterveiligheidsnormen) wil vaststellen.