Juridisch riskant raadsbesluit in Bloemendaal

Met het intrekken van een Verklaring van geen bedenking  (VVGB) voor het bouwplan op het landgoed Elswoutshoek heeft de gemeenteraad van Bloemendaal in de laatste ingelaste vergadering voor het zomerreces een opmerkelijk en juridisch riskant besluit genomen.

Bijzonder besluit
Volgens adjunct-hoogleraar Bestuursrecht en duurzaamheid Kars de Graaf is sprake van een bijzonder besluit. Niet alleen moet de Bloemendaalse raad kunnen motiveren waarom de eerder afgegeven Verklaring van geen bedenkingen, waarmee de raad het college een mandaat gaf om de vergunning te verlenen, nu ineens niet meer past binnen het beleid voor een goede ruimtelijke ordening in de gemeente. ‘Maar de wetgeschiedenis van de Wabo laat ook zien dat het niet de bedoeling van de wetgever is geweest dat een dergelijke verklaring kan worden ingetrokken.’ De wet kent geen expliciet verbod op het intrekken van de verklaring. ‘Maar de bedoeling van de wetgever was helder. Indien de raad een VVGB zou willen intrekken, kan deze het college (bindend) verzoeken de verleende vergunning in te trekken. Het probleem: de vergunning is nog niet verleend.’

Ordinaire straatvechterij
Het collegebesluit om medewerking te verlenen aan de in 2015 ingediende bouwaanvraag van de gebroeders Slewe voor een bijgebouw op hun landgoed Elswoutshoek moest het sluitstuk zijn van een hoofdpijndossier dat al vele slachtoffers kent en eigenlijk geen winnaars. Burgemeester Ruud Nederveen (VVD) stapte in januari op als uitvloeisel van de kwestie evenals GroenLinks-wethouder Marjolein de Rooij. Begin juli stapte wethouder Tames Kokke (VVD) op. Hij ontkende hardgrondig dat zijn vertrek te maken had met de zaak-Elswoutshoek, maar trad af op de dag dat het college besloot de verstrekking van de vergunning door te zetten. Kokke was hier verklaard tegenstander van. Op de website van de VVD-Bloemendaal schreef hij: ‘Als het aan mij ligt verdwijnt in Bloemendaal de politieke sfeer van verdachtmakingen, ordinaire straatvechterij, gekonkel en gedoe.’

Bouwaanvraag ging D66 te ver
Het besluit de VVGB in te trekken kreeg een meerderheid door steun van de VVD, GroenLinks en D66 (min een stem). Wethouder Jur Botter (D66) kwam eerder met collega-wethouder Richard Kruijswijk (GL) tot een vergelijk met de gebroeders Slewe. Dit resulteerde in een bouwaanvraag die volgens het college past binnen de voorwaarden die de raad had gesteld in de in 2013 afgegeven VVGB. Maar GroenLinks wil helemaal geen bebouwing en D66 vond de bouwaanvraag te ver gaan en diende zelfs een motie in die het bouwoppervlak terug moest brengen van 360 naar 180 vierkante meter. Volgens de partij is dit naar de bouwkaders zoals die in 2013 waren beoogd en minder dan het college wil. De motie kwam echter niet in stemming, omdat de zaak in de eerstvolgende commissievergadering aan bod komt.

Juridische chaos
Wethouder Botter wilde met de VVGB in de hand nog met de gebroeders Slewe gaan praten over verandering van de aanvraag en zij waren daartoe bereid, maar met het intrekken van de verklaring rest hem niets anders dan hen te informeren dat het plan niet de instemming van de raad heeft en dus geen doorgang kan vinden. Volgens Botter leidt de stap van de raad tot een juridische chaos, waarvan de gevolgen nog niet zijn te overzien. Slewe heeft al aangekondigd de gang naar de rechter te maken en een fikse schadeclaim in te dienen. Hij zei tegen het Haarlems Dagblad dat “bepaalde krachten hen kennelijk kapot willen maken”. Zijn advocaat noemde in dezelfde krant de gang van zaken in de gemeenteraad “onbehoorlijk en onrechtmatig”.

Opmerkelijk
Hoogleraar De Graaf vindt het opmerkelijk dat de verklaring (2013) al was afgegeven voor er een aanvraag (2015) lag. ‘Al kan ik me dat in deze situatie wel voorstellen.’ Een eerder afgesloten convenant over bebouwing is door het college vernietigd vanwege “bedrog” door de broers. Volgens De Graaf kan het best zijn dat er bij enkele partijen geen vertrouwen meer is in hen. ‘Maar dat lijkt in dit geval niet relevant. Als de bouwaanvraag past binnen de door de raad afgegeven VVGB en daarbij behorende stukken, moet de raad met wel erg goede redenen komen om die verklaring weer in te trekken, voor zover dat al mogelijk is. Bovendien moeten de redenen voor dat besluit verband houden met de ruimtelijke ordening. Alleen het bedrog opvoeren is onvoldoende grond voor de intrekking.’

Enkel vertragingsschade
Tegen het intrekken van de VVGB zou iemand op kunnen komen. ‘Dat zou het college zelf kunnen doen, maar dat leidt tot chaos.’ Beter had de raad volgens De Graaf kunnen zeggen dat de aanvraag niet past binnen de afgegeven VVGB. Nu lijkt hem het beste dat de broers een nieuwe aanvraag indienen die nog iets beter past binnen de ingetrokken VVGB uit 2013 en dat de raad daarvoor een nieuwe VVGB afgeeft. ‘Anders wordt het procederen.’ Wie dan aansprakelijk is valt overigens nog niet zo gemakkelijk te zeggen, aldus De Graaf. ‘Als er toch een nieuwe VVVGB wordt afgegeven, is enkel sprake van vertragingsschade. Dat is wellicht nog te overzien.’