Herbestemming rijksmonumenten hapert in noorden

Het restaureren en herbestemmen van niet-woonhuis monumenten komt in de noordelijke provincies moeizaam van de grond. Waar in Noord- en Zuid-Holland en Noord-Brabant sinds 2012 in totaal honderd aanvragen bij het Nationaal Restauratiefonds werden ingediend, bleef de teller in Overijssel, Groningen, Friesland en Drenthe tot nu toe steken op zeven.

Minder maatschappelijke impact

Dat blijkt uit een evaluatie van de in 2012 door het rijk ingestelde Restauratiefondsplus-hypotheek door adviesbureau Ecorys. Ook na correctie van de cijfers voor het lagere aantal rijksmonumenten in het noorden, blijft het kwartet provincies minder scoren. Daardoor blijven kansen buiten de stedelijke zones liggen, terwijl daar het restaureren en herbestemmen van rijksmonumentale complexen juist economische en maatschappelijke impact heeft, becijferen marketeer Sjoerd Slagter en strateeg Hans Jacobs van het Restauratiefonds.

Positieve neveneffecten

‘Met de gefinancierde restauratieprojecten zijn tot nu ruim 3.500 arbeidsjaren gemoeid', stellen Slagter en Jacobs. 'En ze hebben ook nog eens een structureel effect na heropening van de monumenten van ruim 3.000 arbeidsjaren. Daarnaast heeft een gerestaureerd monument een positief effect op de lokale veiligheid, de leefbaarheid en natuurlijk op de vastgoedwaarde.’

Koudwatervrees speelt op
Volgens het Restauratiefonds zit koudwatervrees veel noordelijke monument-eigenaren mogelijk dwars. ‘Natuurlijk is het lastiger om een monument te herbestemmen in perifeer gebied dan in de Randstad. De businesscase kan ingewikkelder zijn’, stelt Jacobs. ‘Het proces komt moeilijker op gang, waardoor je ook meer doorzettingsvermogen nodig hebt. Maar wij kunnen vaak al contact leggen met regionale overheden en regionale fondsen die financieel ook kunnen bijspringen. Dan blijkt dat elke euro die via het Restauratiefonds in een pand gestoken wordt, gemiddeld tot 3,3 euro aan aanvullende investeringen van derden leidt.’

Succesvolle Kastanjefabriek
Als sprekend voorbeeld van succesvol monumentaal herbestemmen noemen ze de voormalige tramremise De Hallen in Amsterdam-West. Wéér in de Randstad. Slagter: ‘Maar de Kastanjefabriek in Eibergen laat zien dat het ook ver daarbuiten in perifeer gebied lukt. Tot voor kort groeiden de bomen daar bij wijze van spreken door het dak en nu is het succesvol in gebruik als hotel.’