Heffing noopt Utrechtse corporaties tot bouwstop

Vijf Utrechtse woningcorporaties hebben besloten een bouwstop af te kondigen waardoor 2100 sociale huurwoningen in Leidsche Rijn voorlopig niet worden gebouwd. 'Een direct gevolg van de verhuurdersheffing.'

Doodsklap op nieuwbouwproductie
In de Utrechtse nieuwbouwwijk Leidsche Rijn worden de komende jaren nauwelijks nog sociale huurwoningen gebouwd. Met name de door het kabinet opgelegde verhuurdersheffing die tot 2017 in totaal 1,7 miljard moet opleveren is daar debet aan. Woningcorporaties moeten schrappen in hun projecten om het bedrag op te kunnen brengen. ‘Een totale bouwstop is misschien overdreven, maar er blijft een hele lage productie over’, zegt directeur Johan Klinkenberg van woningcorporatie Bo-Ex. ‘Die 1,7 miljard is een doodsklap op de nieuwbouwproductie.’

Effect van het woonakkoord
Natuurlijk zijn er ook specifieke problemen bij woningcorporaties, zoals bij Portaal die vanwege haar derivatenproblematiek onder verscherpt toezicht staat. Mitros liet anderhalf jaar geleden al weten te stoppen met nieuwbouw. ‘Bij ons gaat het puur om de verhuurdersheffing’, zegt Klinkenberg. ‘Andere corporaties moeten kiezen: voor het minste geld het meest realiseren.’ Bo-Ex heeft nog drie projecten in de pijplijn, maar die bouw zal pas in 2015 of 2016 beginnen. ‘Dit is het effect van het woonakkoord. Eerst was de verhuurdersheffing 800 miljoen. Dat was nog op te brengen. Maar dit is te veel.’

Geen bouwverplichting in prestatieafspraken
Voor de gemeente Utrecht zijn de druiven zuur, al zagen de corporaties de bui al hangen en is in prestatieafspraken met de gemeente in 2011 vastgelegd dat zij geen bouwverplichtingen aangaan, maar inspanningsverplichtingen en dat wordt uitgegaan van een “dynamische programmering”. ‘De gemeente gaat geen geld bijleggen. Zij heeft wel een woonvisie, waar bijvoorbeeld ook een plan voor 46 woningen in 7 blokken stond. Dat is heel duur en dat bouwen wij dus niet meer. Als ze het plan handhaven, zal het bijvoorbeeld sociale koop moeten worden en moeten ze een aannemer zoeken die het aandurft.’

'Wij schuiven niet af, het kabinet doet dat'
Klinkenberg bestrijdt dat de woningcorporaties de verhuurdersheffing afschuiven op mensen die afhankelijk zijn van sociale huurwoningen. ‘Dat doen wij niet, maar we zijn er wel beducht op. Huurders krijgen een huurverhoging en dan staat onze naam op de brief. Helder moet worden dat dit een gevolg is van het kabinetsbeleid. We houden overeind, wat we overeind kunnen houden, maar per half jaar verslechteren onze cijfers.’ Keuzes maken, betekent dat. En dat gaat met de volgorde: onderhoud, renovatie, duurzaamheid, nieuwbouw. ‘Het is duidelijk dat de keuze nu op de eerste twee valt. Het is jammer. De minister is meer bezorgd over het rond krijgen van zijn begroting dan over de effecten op burgers.’

Liever investeringsagenda dan verhuurdersheffing
Koepelorganisatie Aedes is niet verrast door het bericht. ‘Er is minder geld beschikbaar en daar moeten corporaties rekening mee houden. Dat zie je terug in investeringen in nieuwbouw’, zegt woordvoerder Tonny Dijkhuizen. ‘Natuurlijk zijn mensen die afhankelijk zijn van sociale huurwoningen de dupe. Corporaties willen hen wel ondersteunen, maar moeten ook hun bedrijfsvoering in de gaten houden.’ Hij wijst op een WSW-trendrapportage waarin een daling van 28 procent wordt verwacht van het aantal te bouwen huurwoningen. Het was 146 duizend tot 2017 en het wordt 105 duizend. 'Dat is te wijten aan de verhuurdersheffing. Wij zien liever een investeringsagenda, dan een heffing. Er is dan geld voor nieuwbouw en renovatie. Dat is goed voor de economie, de bouw en de werkgelegenheid. Het geld van de verhuurdersheffing gaat nu rechtstreeks naar de schatkist.’

De gemeente Utrecht kwam woensdagmiddag niet met een reactie op vragen.