Gemeenteraden willen al van start met Omgevingswet

Bij bijna 1 op de 5 gemeenteraden is de Omgevingswet nog niet in de raad ter sprake gekomen. Tegelijkertijd weet 85 procent van de raadsleden geheel (27,6%) of gedeeltelijk (56,3%) wat de Omgevingswet gaat betekenen voor de inwoners en voor de rol van de raad. Ze willen er al in de huidige raadsperiode mee aan de slag.

Themadag

Dat blijkt uit een enquête onder raadsleden door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en Raadslid.nu. Zij wilden hiermee inzicht krijgen in wat raadsleden al weten over de Omgevingswet en op welk terrein er verdere ondersteuning of informatie nodig is, legt Kristel Lammers uit, manager van het programma Invoering Omgevingswet bij de VNG. Het onderzoek is uitgevoerd in aanloop naar de Raad op Zaterdag themadag over de Omgevingswet op 24 september.

Oude wijn in nieuwe kruiken

De enquête was uitgezet onder alle raadsleden en door ruim 1100 van hen ingevuld (bijna 13 procent van het totaal), vooral raadsleden van gemeenten tot 50.000 inwoners. Bij bijna tachtig procent van de ondervraagde gemeenteraden is de Omgevingswet in de raad al eens voorbijgekomen. Gevraagd naar nut en noodzaak van nieuwe wetgeving voor de fysieke leefomgeving, zegt bijna 2 op de 5 gemeenteraadsleden dat dat hoog nodig. Voor bijna een kwart van de raadsleden is dat niet nodig, dan wel “oude wijn in nieuwe kruiken”. Meer dan een kwart weet het niet.

Bij meeste raden op de agenda 

Uit de uitkomsten kun je uiteenlopende conclusies trekken, erkent Lammers, maar zij is vooral positief. ‘Dat de Omgevingswet drie jaar voordat de wet in werking treedt bij de meeste raden al op de agenda staat, vind ik hoopgevend. Ons doel was om dit jaar het bewustzijn over de Omgvingswet te vergroten, daarin zijn we wat mij betreft geslaagd. Nu is de volgende stap om te kijken wat de impact van de wet is voor raadsleden en hoe zij verder betrokken kunnen worden bij de visievorming en participatie die de Omgevingswet met zich meebrengt.’

Brede impact

Gevraagd naar de impact van de wet, noemen raadsleden een veelheid aan terreinen: zowel organisatorisch, als voor de verhouding tussen overheid en samenleving en voor de rol van raadsleden. Zo’n tachtig procent van de ondervraagden vindt ook dat de wet, hoewel de invoering pas na de volgende gemeenteraadsverkiezingen is, ook van belang voor de huidige gemeenteraad. “De veranderingen zijn zo groot dat we hier nu als raad mee aan de slag moeten”, zeggen zij.

Vergelijking met 3D

Heeft de Omgevingswet grotere effecten voor inwoners, bedrijven, gemeente en raad dan de decentralisaties in het sociaal domein? Op deze vraag zijn de antwoorden gelijkmatig verdeeld tussen eens, oneens en neutraal. Lammers begrijpt dat wel. ‘Juridisch is de Omgevingswet een ongekend grote operatie, groter dan de decentralisatie in het sociaal domein. Maar qua takenpakket is het omgekeerd: in het sociaal domein kwamen er taken bij, bij de Omgevingswet gaat het om een herijking van bestaande taken. Maar als je de geest van de wet recht wilt doen, raakt deze wet aan alle onderdelen van de organisatie. Gemeenten zijn straks permanent in dialoog met de samenleving over de leefomgeving. Dat vraagt een transformatie waarbij je het werk anders moet organiseren.’

Ondersteuning

De VNG gaat komende tijd, samen met Raadslid.nu en de Vereniging van Griffiers diverse activiteiten organiseren om raadsleden voor te bereiden op de nieuwe wet. Lammers noemt webinars en themabijeenkomsten, maar ook informatieve filmpjes, die raadsleden kunnen bekijken wanneer het hen uitkomt. ‘Raadsleden hebben absoluut prioriteit bij ons komend jaar. We moeten vooral niet stil gaan zitten.’