Gemeenten overtreffen eigen ambities duurzaamheid

Gemeenten doen meer aan duurzaamheid dan ze zich in hun vorige coalitie-akkoord hadden voorgenomen. Dat blijkt uit onderzoek onder de 38 grootste gemeenten in Nederland, waarbij de dagelijkse praktijk is vergeleken met de collegeakkoorden van 2010. Kennelijk is duurzaamheid inmiddels vast onderdeel van het gemeentelijk beleid en minder afhankelijk van politieke ambities, constateren de onderzoekers.

Kennelijk weinig politieke lading

Het onderzoek Eco-diverCity is uitgevoerd door de Haagse Hogeschool en adviesbureau Dietz Dröge & van Loo. De uitkomst verraste onderzoeker Gijs Dröge. ‘Je zou verwachten dat er politiek meer wordt beloofd dan daadwerkelijk wordt uitgevoerd, maar dat is dus niet zo. Wat we daaruit afleiden is dat duurzaamheidsbeleid kennelijk niet zo'n politieke lading heeft, en de gemeentelijke organisatie er gewoon mee aan de slag is.’ Dröge sprak voor het onderzoek alleen met wethouders, niet met ambtenaren, maar hij vermoedt dat beleidsmedewerkers een ‘stabiele onderstroom’ vormen die gestaag verder werken aan eerder vastgestelde doelen.

Duurzaamheid is beleid van de lange adem

Zo spraken de onderzoekers uitgebreid met milieuwethouder Alexandra van Huffelen uit Rotterdam, een van de koplopers volgens Dröge. ‘Veel initiatieven uit het begin van haar ambtsperiode leiden nu, vier jaar later, tot resultaten, of zullen dat het komende jaar gaan doen. Zoals de ambities uit het college-akkoord over e-laadpalen. Of het plan om het energieverbruik van gemeentelijke gebouwen te verbeteren, daar gaat zelfs meer dan vier jaar overheen voordat dat zover is. Kennelijk heeft duurzaamheid langere tijd nodig dan de termijn van een college-akkoord.’

Geen snelle winst pakken

Dat zorgt ervoor dat beleid uit de voorgaande collegeperiode (2006-2010) pas in de afgelopen jaren tot ontwikkeling kwam. De vergelijking van Dröge – college-akkoord 2010 versus feitelijke resultaten anno 2014 – laat dan zien dat er veel meer is gerealiseerd dan was afgesproken in 2010. Een analyse van de ambities uit 2006 zou die verklaring kunnen bevestigen. Is de uitkomst van het onderzoek daarmee dan geen open deur? Dröge vindt van niet. ‘Kennelijk kozen de nieuwe colleges in 2010 niet voor het pakken van die snelle winst, die door hun voorgangers was ingezet, maar kwamen ze met nieuwe ambities.’ Als de nieuwe coalities die op dit moment worden gevormd, eveneens de ambities opschroeven, krijgt gemeentelijke duurzaamheid ook de komende jaren een krachtige impuls, stelt Dröge.

Manifest van lokale bestuurders

Dat dat nog wel hard nodig is, weerklinkt in een pleidooi van vereniging GDO (Gemeenten voor Duurzame Ontwikkeling), een netwerk van lokale bestuurders dat werk wil maken van duurzaamheid. Zij presenteerden deze week een manifest met acht punten over duurzaam lokaal beleid. De nieuwe colleges kunnen die kant-en-klaar in hun collegeprogramma’s plakken, hoopt de vereniging. Het gaat dan bijvoorbeeld om biodiversiteit in de openbare ruimte, het omzetten van afval in nieuwe grondstoffen, meer eigen energieproductie in de lokale gemeenschap en stimuleren van het concept van de eetbare stad.

Wethouders van lokale partijen blinde vlek

Onderzoeker Gijs Dröge houdt de vinger aan de pols. Hij is benieuwd waar de nieuwe colleges mee op de proppen komen, vooral als daar veel milieuwethouders van lokale partijen mee aan de slag gaan. ‘In ons onderzoek hadden we te weinig data om conclusies te trekken over lokale partijen, het zij met duurzaamheid omgaan is dus nog een blinde vlek.’

VVD-wethouders doen het goed

Wel bleek uit de analyse dat steden met een GroenLinks of D66 wethouder op het gebied van duurzaamheid over het algemeen hogere ambities hebben en die plannen veelal ook in de praktijk brengen. Steden met een duurzaamheidswethouder van CDA, PvdA of VVD hebben minder ambitieuze politieke voornemens, maar met name VVD wethouders doen in de uitvoering niet onder voor collega’s van Groen Links of D66.