Gemeenten laks met ruimtelijke regels
Nationale belangen sneeuwen onder sinds regelgeving in het ruimtelijk domein naar gemeenten werd gedecentraliseerd. Een kritisch rapport hierover van de Inspectie Leefomgeving en Transport werd op last van Binnenlandse Zaken sterk afgezwakt. Daardoor bleven gesignaleerde veiligheidsrisico’s buiten beeld.
Nationale belangen sneeuwen onder sinds regelgeving in het ruimtelijk domein naar gemeenten werd gedecentraliseerd. Een kritisch rapport hierover van de Inspectie Leefomgeving en Transport werd op last van Binnenlandse Zaken sterk afgezwakt. Daardoor bleven gesignaleerde veiligheidsrisico’s buiten beeld.
Wob
Dat meldt NRC Handelsblad dat het rapport na een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) in handen kreeg. De ILT constateerde in 2018 onder meer dat de veiligheid rond de opslag van ontplofbare stoffen in driekwart van de bijna veertig onderzochte gevallen door gemeenten planologisch niet was geregeld. Ook bleek dat twee op de drie onderzochte bestemmingsplannen geen rekening houden met buisleidingen waardoor gevaarlijke stoffen worden vervoerd.
Onbekend en ingewikkeld
Als oorzaak noemt de ILT dat gemeenten vaak onbekend zijn met regelgeving dan wel deze als ingewikkeld ervaren. ‘Daarnaast’, schrijft de ILT, ‘zijn er aanwijzingen dat verschillende belangen en rolopvattingen soms leiden tot een mindere doorwerking van rijksdoelen c.q. naleving van rijksregels.’ De uitkomsten van het rapport komen op een precair moment. Dinsdag stemt de Eerste Kamer over de Invoeringswet Omgevingswet.
Intern document
Het ministerie van Binnenlandse zaken hield publicatie van het ILT-rapport eerder tegen. Besloten werd het aan te merken als ‘intern document’, wel zouden de conclusies worden opgenomen in het jaarverslag van de ILT. Maar daar kwamen ze op last van BZK niet in terecht. In plaats daarvan stond er over hoe gemeenten omgingen met nationale ruimtelijke belangen: ‘Het beeld is dat de feitelijke inpassing voldoende is.’
Geschokt
De linkse oppositie in de Tweede Kamer heeft geschokt op de uitkomsten gereageerd. Ook regeringspartij CDA roept de verantwoordelijke minister naar de Kamer. De ILT spreekt tegen dat Binnenlandse Zaken publicatie tegenhield. De dienst erkent wel dat de conclusies in het jaarverslag niet rijmen met de eerdere bevindingen. Maar dat was volgens de ILT geen boze opzet, maar slechts ‘ongelukkig’. De ILT 'herkent zich niet' in het beeld dat door NRC zou worden neergezet over het rapport. 'Er is door de ILT geen druk ervaren - vanuit BZK of andere departementen - om het document niet te publiceren of het jaarverslag aan te passen.'
Beeld
De ILT heeft naar eigen zeggen zelf besloten het stuk niet te publiceren, omdat de 'meeste onderliggende signalen en rapportages' al eerder waren gepubliceerd. 'Ook het ministerie van BZK herkent zich niet in het geschetste beeld,' schrijft minister Stientje van Veldhoven (Milieu en Wonen) aan de Tweede Kamer.
Reacties: 10
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
In de omgevingswet in aantocht staat vertrouwensgedrag centraal. Van alle participanten wordt verwacht dat zij uit vrije wil aan de eisen van de nieuwe wet voldoen. Vooral richting het bedrijfsleven en organisaties die met de wet te maken krijgen is dat een cruciale eis. Wie het vertrouwen schaadt staat forse handhaving en correctie te wachten.
De constatering van de Inspectie is dodelijk voor beleidssturing op basis van vertrouwen.
Het is het zoveelste dossier waarin gemeenten hun verantwoordelijkheden laks invullen.
Dat gebrekkig functioneren van gemeenten is geen eendagsvlieg meer. Gemeenten blijken structureel niet in staat de aan hen overgedragen verantwoordelijkheden op een aanvaardbare wijze uit te voeren.
Het opheffen van de gemeentelijke autonomie lijkt onvermijdelijk. Ministeries en landelijke inspecties dienen gemeenten permanent de controleren op de uitvoering van landelijk beleid. De bevoegdheden daartoe dienen snel geregeld te worden.
PM
Het onderdrukken van de bevindingen van de inspectie door het ministerie toont aan dat het een essentiële fout was om de Ruimtelijke Ordening van het ministerie van I&M af te splitsen. Juist dat ministerie heeft Kwaliteit en Integriteit van de Bestuurlijke Besluitvorming hoog in het vaandel staan.
Justitie en Veiligheid is rot, Volksgezondheid en Welzijn heeft haar brevet van onvermogen op vrijwel alle beleidsterreinen geëtaleerd, Binnenlandse Zaken gaat dezelfde kant op. Sociale Zaken is met haar ondoordringbaar ingewikkelde wet- en regelgeving een steen des aanstoots.
De 2e kamer laat het toe, bang om haar invloed op het beleid te verliezen. Met het falen van ministeries en politiek gaat Nederland stap voor stap richting een 'Trump' scenario. Waarom realiseert 'Den Haag' zich dat niet?
Het is probleem is dat als het Rijk weer eens iets over de schutting gooit, zowel het Rijk als de Provincies, er vaak uit onwetendheid of niet betrokkenheid niet meer naar om kijken (verdozing, verrommeling).
Niet alleen gemeentes worden over de knie gelegd. Niet voor niets voeg ik een p.m. toe.
Als bestuurder van MKB_NL heb ik 20 jaar lang meegemaakt dat gemeenten op alle omgevingsdossiers het wiel zelf uit wilden vinden. Op ieder dossier kwamen en komen zij met hun eigen normen. Het drama met de PGB's laat dat voortreffelijk zien. Van ca 1500 landelijke normen gingen we naar 15.000 gemeentelijke normen. Iedereen werd er gek van.
Lang geleden deed de Nederlandse Blindenvereniging een voorstel voor blindengeleidestroken op het trottoir. Vrijwel geen enkele gemeente nam de voorstellen ongewijzigd over. De blinden raakten letterlijk en figuurlijk de weg kwijt.
Noch het Rijk noch gemeenten stellen de kwaliteit en integriteit van de bestuurlijke besluitvorming centraal. Altijd gaan de politieke afwegingen voor. Toen de regering de 2e kamer informeerde over het rijksbreed toepassen van het IAK, was de reactie: 'Als u dat gaat doen dan raken wij onze beleidsvrijheid kwijt'.
Precies dat is het probleem van de gemeentelijke autonomie. Gemeenten vinden die belangrijker dan landelijke normeringen, standaarden en codificaties.
En als zij daar wel in meegaan, stellen zij zoveel individuele eisen dat ieder systematische aanpak bezwijkt en faalt.
Dat gemeentelijke organisaties zelf veel met kwaliteitsverbetering bezig zijn, staat buiten kijf. Maar op alle nieuwe beleidsdossiers beschikken zij niet over de interne kennis om tot de juiste beleidsafwegingen te komen.
En juist dat is bitter nodig om te kunnen beoordelen of dat wat je delegeert, juist wordt uitgevoerd. Een ijzeren wet in het bedrijfsleven.