‘Gemeenten erg terughoudend bij funderingsproblemen’

Gemeenten zijn bang voor financiële tegenvallers als ze deelnemen aan het Fonds Duurzaam Funderingsherstel. Dat is een van de redenen dat het fonds nu waarschijnlijk wordt opgeheven. Dat zegt Dick de Jong, directeur van het Kenniscentrum Aanpak Funderingsherstel (KCAF).

Fonds

Het funderingsfonds bestaat al sinds 2017 en moet woningeigenaren met problemen met zakkende huizen en scheurende muren helpen met het financieren van funderingsherstel. Voor een grote groep eigenaren zijn de enorme kosten van het vervangen van de funderingspalen onder de bestaande woning niet op te brengen. Banken staan ook niet te springen om een lening te verstrekken, omdat het onderpand niet meer waard wordt. In het fonds werken banken en gemeenten samen om leningen te verstrekken aan mensen die ze op een andere wijze niet krijgen.

Problemen

Al vanaf het begin zijn er problemen met het fonds. In eerste instantie waren de inkomenseisen waaraan inschrijvers moesten voldoen veel te hoog, waardoor juist de groep waarvoor het fonds was opgericht nauwelijks kon deelnemen. Daarnaast waren er maar een handjevol gemeenten die deelnamen, vooral de steden die al jarenlang te kampen hebben met funderingsproblematiek. Begin dit jaar werd Funderingsfonds 2.0 gelanceerd door fondsbeheerder SVn. De inkomenseis werd geschrapt, maar gemeenten moeten wel een deel van de kosten opvangen als een lening niet kan worden terugbetaald.

Leningen

Maar inmiddels is de liefde voor het fonds bij de deelnemers, het rijk en de fondsbeheerder danig bekoeld. Ondanks het feit dat er een paar gemeenten zijn bijgekomen en er tientallen miljoenen aan leningen verstrekt kunnen worden, is dat laatste nog maar nauwelijks gebeurd. Het fonds zal waarschijnlijk per 1 januari 2021 worden opgeheven, maakte minister Knops begin deze maand bekend.

Voorbarig

Volgens Dick de Jong van het KCAF is dat wel erg voorbarig. ‘Dat er nog weinig leningen zijn verstrekt is niet zo vreemd. Het is niet zo dat als je vandaag ontdekt dat je een funderingsprobleem hebt, je dan morgen effe een lening aanvraagt bij het funderingsfonds. Zo’n proces kan jaren duren.’ Het grootste probleem van het fonds is volgens De Jong vooral de grote terughoudendheid van de gemeenten. ‘Ze vinden het moeilijk om goed inzicht te krijgen in de risico’s. Ze vragen zich af of er niet teveel wanbetalers zullen zijn, en soms denken ze dat ze bij een te actieve rol juridisch aansprakelijk gesteld kunnen worden voor het repareren van de schade. Ik hoor van veel gemeenten: ‘We hebben nu al geen geld, en dan staan we voor grote programma’s als de energietransitie en de jeugdzorg. Dat komt dit er ook nog eens bij.’

Droogte

Maar terwijl veel gemeenten wegkijken, nemen de problemen toe. Het KCAF krijgt sinds de droge zomer van 2018 ook meldingen uit gebieden waar het risico van verzakkingen erg laag is, en waarin nooit met funderingspalen is gebouwd. ‘De scheurvorming door ongelijke zetting op zandgronden komt steeds meer voor. Ook in die gebieden moet iets gebeuren.’ De Jong denk dat het funderingsfonds moet blijven, maar dan onderdeel moet worden van een bredere aanpak van woningen. ‘We moeten proberen fondsen voor verschillende vormen van aanpak koppelen. Met stadvernieuwing bijvoorbeeld, of energietransitie. Dan kunnen die problemen allemaal in één keer worden opgelost.’