Gemeente kan deelname zonnepark niet verplichten

Initiatiefnemers van zonneparken moeten streven naar een participatie van 50% van de omwonenden. Maar gemeenten mogen lokaal eigendom niet als harde eis opnemen in een vergunning. Dat blijkt uit een factsheet van het Nationaal Programma RES. Toch worden die eisen regelmatig gesteld, zegt de brancheorganisatie van ondernemers in zonne-energie.

Deelname 

In het Klimaatakkoord hebben overheden, marktpartijen en andere organisaties afspraken gemaakt over het participeren van de lokale bevolking bij duurzame energieprojecten. Door omwonenden direct te laten profiteren van een zonne- of windmolenpark hopen ze dat het draagvlak groter wordt. Afgesproken is dat de partijen streven naar een deelname van 50%.

Duidelijk

Maar die bepaling is niet heel duidelijk. Want betekent dit nu dat zonneparken alleen mogen worden aangelegd als de omwonenden er voor 50% in participeren? Of moet 50% van de opbrengst ten goede komen aan een omgevingsfonds? Voor veel gemeenten is dit onduidelijk, dus daarom hebben de verschillende partijen uit het klimaatakkoord nu juridisch onderzoek gedaan en een factsheet geschreven: 50% participatie of een verplichte afdracht aan een omgevingsfonds kan bij het vergunnen van een zonnepark niet worden verplicht.

Eisen

Holland Solar, de brancheorganisatie van zonne-energiebedrijven, is volgens woordvoerder Alex Kaat blij dat nu duidelijk is welke eisen gemeenten kunnen stellen aan de initiatiefnemers voor een zonne-energieproject. ‘Gemeenten als Midden-Groningen en West Betuwe en de toekomstige gemeente Eemsdelta hebben een leidraad of beleidskader opgesteld, de een dwingender dan de ander, waarin die deelname wordt geëist. Uit het juridisch onderzoek en de factsheet blijkt dus dat dat niet kan.’

Betaalplanologie

Volgens Kaat betekent een eis alleen maar dat nieuwe projecten moeilijker van de grond komen. ‘In veel gebieden is het sowieso moeilijk om genoeg mensen te vinden die bereid zijn om als particulier te investeren. Dat gaat in een gebied als Rijnenburg, bij Utrecht, misschien makkelijk. Maar in Oost-Groningen ligt dat anders. Bovendien maakt die eis het voor een exploitant moeilijk om het project financieel rond te krijgen. Een zonnepark vraagt veel investeringen die over langere tijd moeten worden terugverdiend. Bovendien is de SDE-subsidieregeling minimaal, en zijn de marges krap. Als een gemeente dan de eis stelt dat er òf een participatie moet zijn van 50% of dat bedrag moet worden gestort in een omgevingsfonds omdat er anders geen vergunning komt, dan heb je het eigenlijk over betaalplanologie.’

Draagvlak

Kaat benadrukt dat de branche de afspraken uit het Klimaatakkoord onderschrijft. ‘Maar uiteindelijke doel is dat er draagvlak is voor een project. Dat hoef je niet per se met een deelname te doen. Die deelname is uiteindelijk slechts een middel om een doel te bereiken. Maar je kan het draagvlak ook op andere manieren verhogen. Bijvoorbeeld door de omgeving groener te maken dan het was door de aanleg van een park of bos of door andere ruimtelijke maatregelen. Dat wordt door zonneparken ook volop gedaan.’