Gemeente kan criminelen, overlastplegers woning weigeren

Met een aanpassing van de Rotterdamwet kunnen gemeenten straks criminelen en overlastplegers weren uit probleemwijken. Dat geldt ook voor woningzoekenden die ronselen voor de jihad of zich bezighouden met terroristische activiteiten. De gemeente kan hen een huisvestingsvergunning weigeren als uit politie- justitiegegevens blijkt dat zij extremistisch en radicaal gedrag hebben vertoond.

Zonder inkomen geen woning

Dat blijkt uit het conceptvoorstel voor de aangepaste Wet bijzondere maatregelen grootstedelijke problematiek, beter bekend als de ‘Rotterdamwet’. Minister Stef Blok (Wonen) heeft de wet ter consultatie openbaar gemaakt. Die wet geeft gemeenten nu al de mogelijkheid om in aangewezen gebieden mensen zonder arbeidsinkomen een woning te weigeren. Dat kan straks ook gelden voor notoire overlastveroorzakers of mensen met een strafrechtelijk verleden, al dan niet op extremistisch vlak.

Ook voor jihadisten

Anderhalf jaar geleden kwam de minister met een soortgelijk plan, maar na scherpe kritiek van de Raad van State trok hij het terug. Blok heeft zijn voorstel nu op onderdelen aangepast en beter onderbouwd. Op verzoek van minister Ivo Opstelten van Veiligheid en Justitie is het plan uitgebreid met de mogelijkheid om jihadisten en radicaal-extremistische woningzoekenden buiten probleemwijken te houden.

Woning sluiten voorkomt problemen niet

“In bepaalde kwetsbare gebieden blijkt dat radicale en extremistische ideeën gemakkelijk wortel schieten. Veelal, maar zeker niet uitsluitend, betreft dit jongeren met een zwakke sociaaleconomische positie en weinig toekomstperspectief. Daarom is het tegengaan van de instroom van haatzaaiers, opruiers en extremisten in deze gebieden extra belangrijk”, aldus de minister in zijn Memorie van Toelichting bij het wetsvoorstel. Gemeenten kunnen een woning sluiten op basis van op basis van de Gemeentewet, de Woningwet of de Opiumwet. Maar op dit moment kunnen ze niet voorkomen dat in een probleemwijk steeds nieuwe personen komen wonen die hoogstwaarschijnlijk problemen gaan geven.

Gemeenten willen uiterst redmiddel

Op dit moment maakt alleen Rotterdam (in vijf wijken) gebruik van de Rotterdamwet. Andere gemeenten hebben wel behoefte aan de wet als uiterst redmiddel, zegt woordvoerder Richard Gielen. ‘Het is een heel zwaar middel, voor als niets anders helpt om de leefbaarheid en veiligheid van een gebied te verbeteren. Gemeenten moeten toestemming van de minister vragen om de wet te mogen toepassen in een wijk, straat of wooncomplex en aantonen dat het echt niet anders kan.’

Verklaring omtrent gedrag

Als die toestemming er is, kan de gemeenteraad woningen selectief toewijzen door van woningzoekenden een verklaring omtrent gedrag (VOG) te vragen of door inzage in politiegegevens. Met deze laatste optie komt, anders dan bij een VOG, ook overlastgevend gedrag in beeld dat niet geleid heeft tot een strafrechtelijke veroordeling, aldus Blok.

Preventieve werking

De maatregel werkt ook een preventief, hoopt Blok. Woningzoekenden die weten dat ze in het verleden dit soort ernstige delicten hebben begaan, weten dat ze geen VOG zullen krijgen en zullen zich dan ook niet in een aangewezen complex, straat of gebied gaan huisvesten.

Om het gebruik van de wet voor gemeenten eenvoudiger te maken, gaat het ministerie gemeenten ondersteunen die de wet willen toepassen. Ook komt er een modelverordening en zorgt het ministerie ervoor dat gemeenten kennis kunnen uitwisselen.