Geen compensatie voor stop kantorenbouw

De kantorenbouw in de provincie Utrecht wordt gehalveerd en bestaande kantoorlocaties moeten gemakkelijker een andere bestemming krijgen. Dat hebben Provinciale Staten van Utrecht unaniem besloten. En gemeenten worden niet gecompenseerd voor gederfde inkomsten op bouwgrond.

Pijn gemeenten verzachten
Veel gemeenten, zoals Utrecht en Amersfoort, zijn tegen de bouwstop en hadden gevraagd om compensatie voor het verlies op bouwgronden, maar dat is door de provincie terzijde geschoven. Wel is de provincie aan het lobbyen bij het ministerie van Binnenlandse Zaken voor een langere afschrijvingstermijn. Die zou van tien naar twintig jaar moeten gaan. Volgens gedeputeerde Remco van Lunteren (VVD) is er geen geld voor compensatie en wil hij zo de pijn voor gemeenten verzachten.

In gesprek blijven met gemeenten
Utrecht kampt met 1 miljoen vierkante meter kantorenleegstand. Dat is 14 procent van de landelijke leegstand. Volgens de provincie Utrecht is zij de eerste provincie die de kantorenleegstand actief aanpakt door plannen voor nieuwe kantoren te schrappen en het maken van nieuwe bestemmingen voor bestaande locaties gemakkelijker te maken. De provincie oogst voor dit initiatief brede steun en waardering bij de Staten die unaniem instemden met de plannen. Wel hebben ze de gedeputeerde gevraagd zo goed mogelijk in gesprek te blijven met gemeenten.

Onafhankelijk middenbestuur
De provincie zegt als eerste provincie haar regierol te pakken door met inpassingsplannen wijzigingen aan te brengen in gemeentelijke bestemmingsplannen. De provincie ziet zichzelf als onafhankelijk middenbestuur dat een bovengemeentelijke afweging kan maken, omdat ze geen direct financieel belang heeft. Na overleg met gemeenten komt de provincie met plannen per locatie. Naar verwachting zullen die begin 2015 klaar zijn.

Minder behoefte aan kantoren
De gemeenten Utrecht en Amersfoort zijn al eerder in geweer gekomen tegen de plannen van de provincie. Volgens hen is er genoeg ruimte voor nieuwbouw en nog altijd vraag naar kantoorruimte. Volgens de gedeputeerde is in de toekomst juist minder behoefte aan kantoren door thuiswerken en andere mogelijkheden op het gebied van ict. Daarom gaat de provincie de helft van de gereserveerde 1 miljoen vierkante meter bouwgrond voor nieuwe kantoren ook schrappen.

De veroorzaker betaalt
De Amersfoortse wethouder Pim van den Berg (D66) wil eerst meer duidelijkheid van de provincie over de financiële en juridische reikwijdte van het in te zetten instrumentarium voor hij als gemeente “zijn spierballen wil laten zien”. ‘De provincie denkt dat deze aanpak goed is, maar het is mij niet duidelijk waar de rekening straks wordt neergelegd. Als er planschade is, ben ik benieuwd wie de rekening betaald.’ Van den Berg vindt: de veroorzaker betaalt. ‘Het is verstandiger om het gesprek aan te gaan met de gemeenten en samen de totale kantorencapaciteit te lijf te gaan. Ze zouden beter moeten kijken naar de aanwezige kennis en kunde bij gemeenten en hoe de situatie er nu voor staat.’

Afstemming met Gelderland
Bij Van den Berg leven nog vele vragen, onder meer over hoe het kabinet naar dit plan kijkt en of het plan ook is afgestemd met de provincie Gelderland. ‘We hebben het hier over een regionale kantorenmarkt. Gelderland ligt hier vlakbij. De gedeputeerde van Utrecht heeft niets te zeggen over de gedeputeerde van Gelderland.’ Of de lobby van de gedeputeerde bij het ministerie voor verlenging van de afschrijvingstermijn zal werken is volgens Van den Berg niet in te schatten.

Markt normaal in 2030
Voor Amersfoort wordt op korte termijn een fors kantooroverschot verwacht, maar in 2030 geen leegstand meer. ‘De provincie wil in 2015 een principebesluit nemen, een thematische structuurvisie. Dan zijn we drie jaar, twee colleges, verder voor er een inpassingsbesluit is. De vraag is of de maatregelen dan nog wel wijs zijn. Een andere vraag is wat Europa ervan vindt.’ Van den Berg denkt dat naast het nieuwe werken ook nog veel kantoorwerk overblijft. ‘Die behoefte zal er altijd zijn. We zitten nu even in een bubble, maar in 2030 is de markt weer normaal.’

Amersfoort blijft constructief
Daarbij wijst Van den Berg erop dat niet alle grond geheel in handen is van de gemeente, maar ook deels van consortia. ‘Ik weet niet hoe zij hierin staan. Ik kan me voorstellen dat zij ook niet zitten te wachten op een instrumentele discussie.’ Amersfoort blijft zich constructief opstellen. ‘We willen eerst duidelijkheid en onze vele vragen beantwoord zien. Samen met Utrecht hebben we al gezegd deze aanpak niet verstandig te vinden. Maar ik ben blij dat de provincie in gezamenlijk overleg blijft zoeken naar oplossingen.’

BRU/U10: planschade voor provincie

Samen met de samenwerkende gemeenten in de BRU/U10 zegt de gemeente Utrecht maandag in een brief aan de Staten al dat eventuele planschade of schade als gevolg van het niet kunnen nakomen van contractuele verplichtingen bij de provincie ligt. Schade door het schrappen van vierkante meters is nog onderwerp van gesprek. Verantwoordelijk wethouder Mirjam de Rijk van de gemeente Utrecht was dinsdag niet bereikbaar voor nader commentaar, maar wethouder Gilbert isabella reageerde wel schriftelijk.

Regionaal contract

Volgens hem willen gemeente, regio en provincie Utrecht de kantorenmarkt weer gezond maken en zijn ze daarmee al op de goede weg met minder nadruk op nieuwbouw en meer op het functioneren van bestaande gebieden en transformatie van leegstaande gebouwen. Ook zegt hij dat al fors is afgeboekt op grondexploitatie waarbij rekening wordt houden met veel minder grondinkomsten. 'Vorig jaar is in Utrecht meer dan 50 duizend vierkante meter in transformatie gegaan. Om te borgen dat we verstandig blijven omgaan met de bouw van nieuwe kantoren vinden we een regionaal contract het beste middel om zaken vast te leggen. We zijn hierover druk in overleg met elkaar.'