Experts maken discussie over Omgevingswet nog lastiger

Kan de Omgevingswet per 1 juli 2022 verantwoord worden ingevoerd? Deskundigen uit verschillende sectoren praatten vandaag de Eerste Kamer bij, die er begin volgend jaar over moet besluiten. Makkelijker wordt het besluit na vandaag niet. Ook de geraadpleegde experts blijken sterk verdeeld.

Nog niet optimaal
Yes, we can, geeft concerndirecteur Symone de Bruin van de gemeente Apeldoorn aan. Mits de softwareleveranciers op zo kort mogelijke termijn een werkend digitaal stelsel uitrollen en politiek Den Haag uiterlijk in januari 2022 de knoop doorhakt. 'Dat zaken achter de schermen voor ons als gemeente op 1 juli nog niet optimaal verlopen’, geeft De Bruin aan, ‘is dan van ondergeschikt belang’. Dreigend uitstel haalt de urgentie weg bij softwareleveranciers én gemeentemedewerkers.

Tekort aan capaciteit
No, we can’t, geeft programmamanager fysieke omgeving André Putker van de gemeente Oude IJsselstreek aan. Hij voorziet een tekort aan capaciteit in zijn gemeente, voortdurende onduidelijkheid over de inhoud en de procedures in de nieuwe wet (‘Alle gemeenten zijn op dit moment het wiel aan het uitvinden bij het ontbreken van goed doordachte formats, werkprocessen, standaarden en voorbeelden’) en een nog steeds niet goed werkend DSO.

Mits geen terugval
Yes, we can, aldus directeur Omgevingsdienst Regio Arnhem Ruben Vlaander, ‘mits het DSO voldoende functioneert en tegemoetkomt aan de wensen en suggesties vanuit onze praktijk.’ En met andere kanttekeningen. ‘Het moet gezegd worden dat de oorspronkelijke ambitie van het digitaal stelsel - een digitale leefomgevingskaart - in de loop der tijd naar de achtergrond is verdwenen. Dat betreuren wij.’  Voor de omgevingsdiensten lijkt 1 juli 2022 haalbaar, ‘tegelijkertijd moeten we terugval in de kwaliteit van onze vergunning- en dienstverlening zo veel mogelijk zien te voorkomen.’

Chaos gevreesd
No, we can’t, aldus voorzitter Bahreddine Belhaj van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden. De invoeringsdatum zit te dicht op de gemeenteraadsverkiezingen. Belhaj haalt het onderzoek aan dat de vereniging samen met Binnenlands Bestuur naar de gewenste invoeringsdatum deed. ‘Wij vinden dat wanneer bijna de helft van de raadsleden chaos vreest, het zeer de vraag is of het nog verstandig is om kost wat kost vast te houden aan de geplande invoeringsdatum.‘

Niet eenvoudig beter
Yes, we can, meldt de Raad voor de Rechtspraak, al moet die op grond van de bevindingen tot nu toe constateren dat de Omgevingswet niet het ooit beloofde ‘eenvoudig beter’ is. ‘Door de gelaagde structuur van de wet, zal het zelfs voor professionals niet eenvoudig zijn om het toepasselijke wettelijke kader helder voor ogen te krijgen.’ Ook vreest de Raad dat het DSO voor vertraging in de rechtspraak gaat zorgen. Met name het onderdeel ‘regels op de kaart’ is ‘tijdrovend en ingewikkeld’. En kunnen straks gevolgen van rechterlijke uitspraken wel snel genoeg worden verwerkt in het DSO?

Dat DSO
No, we can’t, melden de natuur- en milieu-organisaties. ‘Een half werkend DSO is geen optie. Voor de minister is een werkend DSO daarom steeds voorwaarde geweest voor inwerkingtreding. Een voorwaarde waar wij sterk aan hechten.’ Ook noemen Natuurmonumenten en Milieu Centraal de zorgvuldigheid waarmee de buitenplanse vergunning en de Natura 2000 Aanwijzingsbesluiten nog moeten worden afgerond. ‘Of het digitale stelsel klaar is, hangt af van veel factoren en partijen waar wij niet volledig zicht op hebben. De lijn van de Afdeling [van de Raad van State] volgend, achten wij de kans klein dat hier op 1 juli 2022 aan voldaan zal worden.’

Provincies en waterschappen
Yes, we can. Geraadpleegde vertegenwoordigers van provincies en waterschappen en van de ILT blijven met de nodige mitsen en maren achter de invoeringsdatum van 1 juli 2022 staan.