Eerder grip op Oost-Europese werkmigrant

Het aantal Oost-Europese arbeidsmigranten in Midden-Brabant verdubbelt de komende jaren. Die toestroom zal de gemeenten in de Langstraat niet langer verrassen. Een brede aanpak ‘aan de voorkant’ moet overvolle ‘Polencampings’ voorkomen. 

Vijfsterren recreatiepark

Droomgaard gold als een ‘vijfsterren recreatiepark’ voor de gehele familie. ‘Een gerenommeerde camping’, beaamt wethouder Gerard Bruijniks (ruimtelijke ontwikkeling, Gemeentebelangen) van Loon op Zand. Tot 2006 dan. Toen ontdekten ook de eerste Polen het park bij Kaatsheuvel. Overdag stonden ze aan een lopende band in een Tilburgse fabriek, ’s avonds brachten ze hier voor luttele euro’s de nacht door.  

Illegaal wapenbezit
‘Ze huurden al snel tweehonderd caravans met elk drie, vier arbeidsmigranten’, zegt Bruijniks. ‘Dan praat je over achthonderd mensen uit Oost-Europa die ineens geconcentreerd in zo’n gebied in jouw gemeente komen te zitten. Met alle vraagstukken die daarbij horen. Gaat het er daar op het park wel ordentelijk aan toe?’ Nou nee, bleek afgelopen oktober nog toen acht bewoners van Droompark werden opgepakt wegens (onder meer) illegaal wapenbezit, niet-betaalde boetes en rijden onder invloed.  

Terug naar toeristische functie

Bruijniks: ‘De raad heeft een motie aangenomen dat al onze campings terug moeten naar hun voormalige toeristisch-recreatieve functie. Ook Droomgaard. Maar hoe kunnen we op een zorgvuldige wijze afbouw realiseren? Een situatie die in de loop der jaren ontstaat, draai je niet in één dag terug.’ 

 

20 procent blijft permanent 
Veel vragen. Een deel ervan werd eerder beantwoord door twee onderzoekers van Companen die voorjaar 2017 hun deelrapportage afrondden over huisvesting van arbeidsmigranten in de regio Hart van Brabant. Wat bleek: circa de helft van hen blijft maximaal een half jaar in Brabant hangen, om vervolgens weer terug te keren naar hun geboorteland. De ‘snelverdieners’, in jargon. Nog eens een derde van de arbeidsmigranten verblijft hier tussen de zes maanden en drie jaar. En de overige 20 procent verkiest het uiteindelijk om permanent in Nederland te komen wonen.  

Broodnodige arbeidskrachten
Het bleken broodnodige arbeidskrachten. Bruijniks: ‘In de afgelopen tien jaar nam de werkgelegenheid in deze regio fors toe. De mensen die in het bestand zitten van Baanbrekers, de interregionale sociale dienst, zijn niet in staat om al het beschikbare werk te doen. Dus krijg je kansen voor arbeidsmigranten. Werkgevers en uitzendbureaus willen ze wat graag aan zich binden.’ 

Krapte op woningmarkt

Companen telde in 2012 ruim 7.000 werknemers uit Midden- en Oost-Europa in Hart van Brabant. In 2016 waren dat er al een slordige 15.000. Bruijniks: ‘Nu de economische groei doorzet en de schaarste op de arbeidsmarkt toeneemt, verwachten we voor de komende jaren nog eens bijna een verdubbeling. Tegelijk zien we in deze regio ook al meer krapte ontstaan op de woningmarkt. Dat betekent dus dat we als gemeenten echt maatregelen moeten nemen om nieuwe situaties als op Droompark te voorkomen.’ 

 

Stringentere eisen 
Met zijn Langstraat-collega’s van Heusden en Waalwijk sloeg Bruijniks vorig jaar de handen ineen. ‘Welke normenkader ga je hanteren voor de kortstondige verblijvers? Ja, je hebt daarvoor de landelijke SNF-norm voor flexwonen. Maar zou je eigenlijk niet nog veel stringentere eisen willen stellen, waardoor mensen niet meer lange tijd met z’n vieren in een ruimte hoeven te verblijven?’   

Voorziening voor short stayers
Ook de werkgevers hebben daar oren naar. ‘Als gevolg van de komst van Bol.com naar onze regio overwegen we daar vlakbij een arbeidsmigrantenvoorziening in te richten voor short stayers’, geeft Bruijniks als voorbeeld. ‘Hoe dichter bij de werklocatie, hoe korter de aanrijtijd. Nu rijden sommige busjes ’s ochtends wel een uur of meer rond voordat ze de werknemers bij hun bedrijf kunnen afzetten. Nou, dan is de arbeidsmoraal intussen aardig ingezakt.’ 

Regels over beschikbaarheid arbeidskrachten

Liefst gaat Bruijniks nog een stap verder. Als zich een groot bedrijf in Hart van Brabant wil vestigen, dan moeten in de ruimtelijke procedures niet alleen regels worden opgenomen over het aantal te creëren parkeerplaatsen, vindt hij, maar ook over de beschikbaarheid van arbeidskrachten. ‘En als dat niet beschikbaar is, hoeveel arbeidsmigranten je dan zou moeten aantrekken. Dan haal je het huisvestingsvraagstuk naar voren, in plaats van dat het je als gemeente achteraf overkomt.’  

Doe het samen 
Wat zijn Bruijniks belangrijkste lessen van de afgelopen tijd. ‘Doe het samen’, zegt hij. ‘En kies voor een multidisciplinaire aanpak. Dit is niet alleen een woningmarktkwestie, of een economische vraag, of een onderwerp uit het sociaal domein. Ik vond het heel bijzonder dat we als drie wethouders uit de Langstraat vanuit die drie verschillende portefeuilles met elkaar in gesprek raakten.’  

Moraal werkgevers veranderd
Tip twee: regel het meteen vanaf de voorkant. ‘Zoals er geen industrieterrein wordt aangelegd zonder goede ontsluitingsweg, zo moet je geen bedrijf meer neerzetten zonder je eerst samen met de werkgevers in de lokale arbeidsmarkt te hebben verdiept. En ja, die werkgevers vinden goede huisvesting voor hun werknemers echt essentieel. Dicht bij het werk, met voldoende mogelijkheden voor ontspanning. De moraal onder werkgevers is door de schaarste op de arbeidsmarkt echt veranderd.’  

Normaal vakantiepark

Toch, erkent Bruijniks ronduit, zullen de extra woonplekken voorlopig onvoldoende zijn om camping Droompark te laten leegstromen. Met handhaving en een betere bewonersregistratie verwacht hij ook daar de situatie te verbeteren. Wordt Droomgaard ooit weer een normaal vakantiepark? ‘Als het aan de raad ligt morgen’, lacht de wethouder. ‘We zullen binnenkort met de eigenaar in gesprek gaan over de toekomst. We willen goede afspraken maken. En ja, dan hopen we dat het park langzamerhand terug kan worden gegeven aan de toeristische sector.’  

Lees het hele verhaal over de huisvesting van arbeidsmigranten deze week in BB05 (inlog).