Drukke natuur heeft meer geld nodig

Met het lange Paasweekeinde voor de deur worden opnieuw veel bezoekers verwacht voor de Nederlandse natuurgebieden. De veiligheidsregio’s en natuurbeheerders zijn er klaar voor, zeggen ze, maar tegelijkertijd opgelucht daar de weersverwachtingen niet heel gunstig zijn. Maar natuurorganisaties vinden wel dat er snel meer geld bij moet. Voor handhaving en voor meer natuur.

Druk

Sinds het begin van de coronamaatregelen is het druk in de natuur. Door het sluiten van terrassen, winkels en pretparken zijn er weinig alternatieven om er even uit te gaan. Zeker met mooier weer worden populaire natuurgebieden als de Veluwse Posbank, De Loonse en Drunense Duinen in West-Brabant en De Meijendel bij Wassenaar overlopen. Op populaire plekken moet regelmatig worden ingegrepen, meestal door de toegangswegen af te sluiten of nieuwe bezoekers slechts mondjesmaat toe te laten.

Afspraken

De natuurgebieden hebben daarover afspraken gemaakt met de veiligheidsregio’s, zegt woordvoerder Fred Prak van Natuurmonumenten. ‘De lijntjes zijn kort. Op het moment dat de ‘groene boa’s’ in natuurgebieden merken dat het te druk wordt, bijvoorbeeld doordat er langs de weg wordt geparkeerd omdat de parkeerplaatsen vol zijn, dan wordt de veiligheidsregio ingeseind. Meestal worden dan verkeersmaatregelen genomen.’

Zonering

Volgens Prak is het al langere tijd te druk in natuurgebieden, maar heeft de coronacrisis daar nog een schepje bovenop gedaan. ‘We zijn al jaren bezig met zonering, het opdelen van natuurgebieden in zones waar meer bezoekers mogen komen, en zones waar minder, of geen, mensen komen. En nu we sinds 15 maart het broedseizoen zijn ingegaan is dat van groot belang. Als iedereen zich houdt aan de toegangsregels is er niets aan de hand. Maar dat gebeurt helaas niet altijd. En als de natuur in deze kwetsbare periode wordt verstoord, kan het geen kant op. De grens is hard: buiten het natuurgebied zijn geen uitwijkplekken voor dieren. De wolf die laatst werd aangereden bij Ede was hoogstwaarschijnlijk verstoord in haar territorium op de Veluwe door mensen die op plekken kwamen waar ze niet mogen komen.’

Ontdekken

De natuurgebieden trekken nu ook veel mensen die normaal gesproken zelden in een natuurgebied te vinden zijn. Maar dat is op zich geen probleem, denkt Prak. ‘Dat mensen de natuur ontdekken is goed, en de meeste mensen houden zich keurig aan de regels.’ Het probleem is vaak dat teveel mensen naar dezelfde plek komen, waardoor parkeerplaatsen overvol raken en toegangswegen verstopt. ‘Eenmaal binnen zijn veel natuurgebieden groot genoeg om veilig te wandelen. Het zijn geen stadsparken.’ Volgens Prak mikt Natuurmonumenten daarom ook niet op speiding, door mensen te wijzen op minder drukke natuurgebieden. ‘Het is vaak niet voor niets dat sommige gebieden niet heel druk bezocht worden. Die zijn vaak kwetsbaarder, en kunnen minder bezoekers aan.’

Middelen

Maar de drukte in de natuurgebieden toont ook aan dat beheerorganisaties, zoals de provinciale Landschappen, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer, kampen met een groot tekort aan middelen voor toezicht en handhaving. Dat was ook al voor de coronacrisis zo. Rijksgeld voor handhaving in de natuur lopen via de provincies, maar die geven niet altijd een toereikende vergoeding aan natuurbeheerders. Daardoor kan er moeilijker worden ingegrepen bij onwenselijke activiteiten, zoals afvaldumping, wildcrossen en stroperij. In provincies als Friesland en Noord-Brabant hebben de Provinciale Staten in de afgelopen jaren al regelmatig gevraagd om meer toezicht. Maar volgens Natuurmonumenten blijft de vraag wie het toezicht moet betalen een moeilijke vraag. ‘Op dit moment is toezicht nog een vacuum.’