Dijkdenkers verbeteren IJsseldijk

Waterschap Drents Overijsselse Delta betrok voor een project tussen Zwolle en Olst vanaf het begin de omwonenden bij de dijkversterking. De nieuwe IJsseldijk sluit beter aan bij hun wensen. En het zorgde voor vertrouwen. ‘Dat kan de rest van het project makkelijker maken.’

Beschermd
Vanaf Zwolle naar het zuiden moet de oostzijde van de IJsseldelta beter worden beschermd tegen het water. Voor een kleine dertig kilometer dijk dienen maatregelen te worden genomen om de dijk te versterken en de kans op ‘piping’ – onderdijks doorstromen van water, wat de dijk verzwakt – te voorkomen. Het project valt onder het Hoogwaterbeschermingsprogramma. Het betekende dat het nieuwe Waterschap Drents Overijsselse Delta (WDODelta), pas drie jaar geleden ontstaan uit een fusie van de waterschappen Reest en Wieden en Groot Salland, terug moest naar de ongeveer vijfhonderd grondeigenaren en huurders langs de dijk. Een paar jaar eerder was er in het gebied veel weerstand tegen het graven van een hoogwatergeul voor het Ruimte voor de Rivier-project. De werkzaamheden daarvoor waren net afgerond, en nu moest het waterschap wéér langs diezelfde burgers.

Betrokkenen
De gewoonte van het waterschap om betrokkenen pas te informeren als het ontwerp al is getekend, moest verdwijnen. Het fusieproces werd door het dagelijks bestuur van WDODelta aangegrepen om in de eigen organisatie een andere denk- en handelwijze te propageren. Belanghebbenden als grondeigenaren, huurders en ondernemers moesten veel eerder worden betrokken bij het ontwerpproces. Klankbordgroepen moesten niet worden gezien als ‘noodzakelijk kwaad’ om aan de procedure te voldoen, maar de inbreng van betrokkenen moest écht leiden tot een heroverweging of zelfs aanpassing van een ontwerpkeuze. Het betekende dat het waterschap bij het onderzoeken van maatregelen, zoals een buiten- of binnendijkse versterking of een dijkverlegging, al vanaf het begin bewoners aan tafel vroeg bij het overleg met adviseurs, ontwerpers en experts. Margreet Krol, omgevingsmanager bij WDODelta, en Sicco van der Sluis, omwonende en voorzitter van de buurtvereniging Schelle-Oldeneel, vertellen hoe dat in zijn werk ging.

Participeren
Margreet Krol: ‘De bijeenkomsten die we in maart en april hebben gehouden om het concept-voorkeursalternatief aan bewoners en grondeigenaren te presenteren, waren een positieve ervaring; zowel vanuit de bewoners als vanuit het waterschap. Er zijn natuurlijk wel bezwaren, maar heel weinig. De reacties verrasten ons niet, en dat komt vooral omdat we de mensen en hun belangen en inzichten al kennen. We hebben de afgelopen jaren vaker samengewerkt en overlegd over de alternatieven. Maar ook al betrek je iedereen bij het proces, de uitkomst is niet voor iedereen de beste oplossing of keuze. Het gaat echter ook om de route ernaartoe: neem je de bezwaren serieus en laat je zien dat je werkt aan een oplossing?’

Processen

Van der Sluis: ‘Vanuit het waterschap wordt sneller in processen gedacht. Daarbij wordt weleens vergeten dat het voor een flink aantal bewoners en eigenaars om grote persoonlijke belangen en kosten gaat. Kan ik een nieuwe tuin aanleggen, of een schuur bouwen, of komt de dijk straks dichter bij mijn woning? Is mijn bedrijf of woning straks wel bereikbaar? Het zijn vragen waar bewoners het liefst direct antwoord op krijgen. En dat kan voor een waterschap lastig zijn, want dat moet soms zeggen: “Dat komt pas in een volgende fase”. Omwonenden zeggen dan: “Hoezo weet je dat nog niet?” Veel mensen vrezen met een voldongen feit te worden geconfronteerd, en dat ze de boot hebben gemist. Ze zoeken tijdig informatie en willen dat hun inbreng wordt gehoord. Aan dat vertrouwen is goed gewerkt in de afgelopen jaren.’

Lees het hele artikel deze week in Binnenlands Bestuur nr. 14 (inlog).