Den Haag doekt zelfbouwprogramma op

De gemeente Den Haag sluit op 1 oktober de deuren van de eigen Kavelwinkel. Het begeleiden van particulieren in het bouwen van hun eigen woning is een te langdurig en duur proces, en in het collegeakkoord is er geen nieuwe financiering voor toegewezen. Dat schrijft wethouder Revis (Wonen) aan de gemeenteraad.

Bouwcrisis

De gemeente startte in 2012 met het programma Kleinschalig Opdrachtgeverschap (KO) om de door de bouwcrisis vastgelopen woningmarkt een nieuwe impuls te geven. De gemeente gaf kavels uit waarop particulieren en bouwgroepen zich konden inschrijven en zelf de rol van opdrachtgever invullen, onder begeleiding van een koperscoach van de gemeente.

Marginaal

Het programma was succesvol, maar het resultaat was marginaal, afgezet tegen de volledige woningbouw in de afgelopen zeven jaar. ‘KO levert op de totale woningbouwproductie een relatief klein aandeel, vanaf de start van het programma in 2012 tot december 2018 zijn 1570 woningen in aanbouw genomen en 884 kavels en klusobjecten in verkoop gebracht. De looptijd van de diverse kavels en kluspanden loopt sterk uiteen. De kortste doorlooptijd van start verkoop tot oplevering is 500 dagen maar er zijn ook uitschieters van bijna 2500 dagen.’

Outsourcing

Uit een evaluatie van het stadsbestuur blijkt bovendien dat er inmiddels een professionele markt is ontstaan die de taken van de Kavelwinkel en de regie van het programma KO kan overnemen. De kans is echter groot dat die outsourcing leidt tot een sterke vermindering van zelfbouw. De gemeente moet die taken namelijk wel officieel aanbesteden, zodat kavels vooral naar de hoogste bieder gaan, in tegenstelling tot het toewijzen aan degene die het eerst aan het loket staat.

Almere

De maatregel in Den Haag past in een landelijk beeld: door de grote vraag naar woningen en de wil van gemeenten om snel grote aantallen woningen te bouwen, is de interesse van gemeenten voor het stimuleren van particuliere zelfbouw sterk afgenomen. In de crisistijd werd nog bewonderend gekeken naar een zelfbouwwalhalla als Almere, waar een groot deel van de bouw door particulieren ter hand wordt genomen. Bovendien is de projectontwikkeling, die in de crisis bijna verdween, weer helemaal op het niveau van voor 2008.

Koudwatervrees

Maar volgens sommige bouwbegeleiders is het idee van gemeenten dat het begeleiden van particulieren meer tijd en expertise vraagt van ambtenaren slechts een vooroordeel. ‘Koudwatervrees,’ noemde Jan Walrecht van het Eindhovens bouwbegeleidingsbureau BIEB dat vorige maand in Binnenlands Bestuur. ‘Het is makkelijker om met een groep burgers te werken dan met projectontwikkelaars. Een projectontwikkelaar zal in het begin over de grondprijs onderhandelen en daarna nog eens en nog eens, terwijl burgers die prijs gewoon betalen.’