Delftenaren gaan wonen tussen de bedrijven

Zo’n vijftienduizend woningen willen Delft en Haarlem elk binnenstedelijk bouwen. Waar laat je die? 
Delft doet het na veel discussie deels op een bedrijventerrein, Haarlem na een even intensief debat uiteindelijk niet. 

Niet passend
De koopprijzen in Delft stijgen. De wachttijden in de sociale huursector worden steeds langer. Onder die omstandigheden vinden we het niet passend om te zeggen: we doen niks, want we zitten al vol.’ Wethouder Stephan Brandligt (duurzaamheid, GroenLinks) windt er geen doekjes om. Vijftienduizend woningen wil zijn gemeente er de komende jaren bij. ‘Allemaal binnen de stad en geen meter erbuiten, want groen’, zegt Brandligt, ‘hebben we als Delft bijna niet meer.’

Druk genoeg
De vijftienduizend nieuwe woningen vormen bijna een derde van de huidige woningvoorraad in
Delft. Veel bewoners vinden de stad met z’n ruim 102.000 inwoners zo al druk genoeg. Hoe krijg je die nieuwbouw dan gedaan? ‘Geef je alleen dingen op, of kun je met nieuwbouw ook kwaliteit toevoegen?’, scherpt Brandligt de vraag aan. Hij mikt op het laatste. ‘Onze huidige woningvoorraad is niet in balans, zowel in kwaliteit als in typologie.’ Delft heeft relatief veel slecht geïsoleerde jarenvijftigwoningen. Gezinnen en oud-studenten van de TU Delft zoeken hun heil daarom vaak elders. Daar moet een eind aan komen, vindt Brandligt. En zo kwam een deel van het bedrijventerrein Schieoevers als nieuwbouwlocatie in beeld.

Kabelfabriek
De noordelijke helft van dit terrein werd ooit vrijwel volledig gevuld door de Nederlandse Kabelfabriek (NKF). Daar is alleen nog de veel bescheidener dochter Prysmian Cables van over. Een Gamma en een Praxis kwamen erbij, een roeivereniging zit er. Maar ook de veertigduizend vierkante meter aan opslagruimtes van de Schiehallen en tientallen meer en minder florerende bedrijven en bedrijfjes zijn onderdeel van het terrein. Hoe krijg je daar de door de gemeente geplande duizenden woningen gerealiseerd? 

Vernieuwende wijze
Brandligt: ‘Het terrein ligt tussen twee stations op een steenworp van het centrum. Het vormt bovendien een barrière voor het oost-westverkeer door de stad. Eerst moet je de spoorlijn kruisen, dan het bedrijventerrein, dan de rivier de Schie en ten slotte nog de campus van de TU Delft. Al zou je willen, je komt er als burger bijna niet.’ Ander aandachtspunt: er werken relatief weinig mensen. ‘Dit is qua aantal werknemers per hectare een van de laagst bezette bedrijventerreinen in Zuid-Holland, nog niet de helft van de Haarlemse Waarderpolder. Alles bij elkaar zijn dat redenen genoeg om op een vernieuwende wijze met het terrein aan de slag te gaan. We mikken op nieuwe bedrijvigheid, maar willen er ook woningbouw realiseren.’

Vrachtwagens
Bedrijven combineren met duizenden woningen, kan dat? Nee, vindt een aantal ondernemingen op het terrein. Zoals het transportbedrijf dat er met grote vrachtwagens rondrijdt en stelt dat je kunt wachten op een ongeluk. Ook beklagen bedrijven zich over de onzekerheid die de plannen met zich meebrengen. Resteren er straks nog wel mogelijkheden tot uitbreiding, of zullen de strengere milieunormen rond de woningen elke nieuwe bedrijfsactiviteit in de kiem smoren?

Geen goed idee
‘De bedrijvenkring Schieoevers laat goed van zich horen’, erkent Brandligt. ‘Ze zeggen: het is niet een ideaal terrein, maar het functioneert en zit vol. Dus heel veel woningen erbij vindt de kring geen goed idee. Maar bedrijven merken ook dat het terrein verouderd is. Stel dat je nu als onderneming wil uitbreiden, waar moet je dan heen? We hebben in Delft bepaald gebrek aan groeimogelijkheden voor ondernemers.’

Startups
Brandligt hoopt op het terrein startups te kunnen huisvesten, opgezet door (ex)studenten van de TU Delft. ‘Niet alleen grootschalige maakbedrijven, dus, maar lichtere vormen die daar wel kunnen. Bedrijfjes die er een prototype ontwikkelen, maar de productielijn uitbesteden aan China.’ Het is een voor de gemeente moeilijk te sturen proces, erkent Brandligt. ‘Afgezien van een klein kaveltje bij station Delft-Zuid hebben we geen grond in het gebied. Grootschalig geld om bedrijven uit te kopen, heeft Delft niet. Maar als ­bedrijven willen bewegen, kunnen we hen wel in dat proces faciliteren.’

Ontwikkelplan
Verder hoopt Brandligt bedrijven mee te krijgen via het nieuwe ontwikkelingsplan voor de Schieoevers. ‘We proberen het bedrijfsleven daar zoveel mogelijk bij te betrekken. Zij zien ook dat je via woningbouw meer geld in het gebied krijgt, waardoor je de openbare ruimte kunt aanpakken. Daar hebben bedrijven profijt van. Maar hun voornaamste zorg is en blijft of ze hun bedrijfsvoering op de huidige plaats kunnen voortzetten. Ook in de raad is daar veel over gesproken. Daarom zullen we de komende tien jaar maar met drie plekken in het gebied bezig zijn: de Schiehallen, de directe omgeving van station Delft-Zuid en een nu al braakliggend terrein aan de Nieuwe Haven. Met de rest dus niet. Geen enkel bedrijf móet weg.’

Randen acceptabele
Woningbouw en bedrijven kunnen in de toekomst worden gecombineerd door, stelt de gemeente in de milieueffectrapportage (mer), ‘de randen van het acceptabele op te zoeken’. ‘Ja, deze aanpak is anders dan normaal’, stelt Brandligt. ‘Je maakt niet eerst een plan en legt daar de mer overheen. We bepalen eerst via een mer de maximale grenzen, als een soort koepel, en bekijken dan wat er daarbinnen nog aan ontwikkelplannen mogelijk is. Een van de belangrijkste grenzen is de Kruithuisweg die midden door het gebied loopt. Daar kan vanuit milieunormen niet veel verkeer meer bij. Netto mogen er voor de nieuwbouw aan de Schieoevers nauwelijks auto’s bijkomen. Er zal een enorme shift in mobiliteit moeten plaatsvinden, anders gaat een groot deel van de plannen niet door.’

Dit is de helft van een tweeluik. Het Haarlemse verhaal is te lezen in BB08 (inlog).