Corporaties hebben structureel te weinig geld

De corporatiesector heeft onvoldoende financiële middelen om de toekomstige investeringen in sociale woningbouw, renovatie en verduurzaming uit te voeren. Dat blijkt uit een rapport van de ministeries van BZK, Financiën en EZ en corporatiekoepel Aedes. Nederlandse gemeenten roepen de regering op om de financiële druk op corporaties te verlichten, door te stoppen met de verhuurderheffing.

Opgaven 

Het rapport toont aan dat corporaties structureel geld tekortkomen om de komende vijftien jaar zo’n 30 miljard euro aan maatschappelijke opgaven te realiseren. Het gaat daarbij vooral om de bouw van nieuwe sociale huurwoningen en het verduurzamen en aardgasvrij maken van de bestaande woningvoorraad in de huursector. Maar juist in de komende 15 jaar moeten er ongeveer 25.000 woningen per jaar worden bijgebouwd.

Tekorten

En dat wordt nu al bijna nergens gehaald: de laatste jaren lag het gemiddelde op 14.000, terwijl de financiële situatie van de meeste corporaties, tot nu toe nog goed genoeg is om te bouwen. Maar voor de toekomst is het rapport aanmerkelijk negatiever: in veel regio’s, vooral op plekken waar de woningvraag het sterkst zal stijgen, zullen financiële knelpunten ontstaan. De nood is het grootst in de regio Den Haag/Rotterdam/Midden-Holland, waar het tekort in 2035 zal oplopen tot 10 miljard euro. Ook in Amsterdam, Utrecht en Arnhem/Nijmegen zullen de tekorten groot zijn.

Verhuurderheffing

Het rapport is de langverwachte uitwerking van het verzoek van de Tweede Kamer aan de regering om de financiële positie van de corporaties en hun financiele slagkracht voor de komende energietransitie en de woningbouwopgave te onderzoeken. Na de financiële crisis nam de regering Rutte II in 2013 het besluit om een extra belasting te heffen op sociale huurwoningen, die het rijk inmiddels zo’n twee miljard euro per jaar oplevert. Maar corporaties klagen al sinds de instelling van de maatregel dat de extra belastingdruk er alleen maar voor zorgt dat corporaties nauwelijks meer nieuwe woningen kunnen bouwen.

Bekoeld

Ook in de Tweede Kamer is de liefde voor de maatregel inmiddels flink bekoeld, maar verschillende ministers gebruikten dit onderzoek om een discussie over het afschaffen of vermindering van de verhuurderheffing uit te stellen. Inmiddels heeft minister Ollongren wel kortingen op de heffing beloofd voor corporaties die nieuwe sociale huurwoningen bouwen in plaatsen met een groot tekort aan goedkope huurwoningen. Maar kritische Kamerleden krijgen met dit rapport wel munitie. Volgens het doorrekeningen in het onderzoek hebben structurele maatregelen als het halveren van de verhuurderheffing en het doorvoeren van een huurverhoging de grootste financiële effecten op de slagkracht van corporaties.