Corona biedt kansen voor bouwsector

Om de bouwsector in de coronacrisis aan het werk te houden, proberen decentrale overheden vertraging in ruimtelijke projecten zoveel mogelijk te voorkomen. Bij sommige werkzaamheden wordt zelfs geprobeerd om die eerder uit te voeren.

Overheden proberen projecten te versnellen

Het waren alarmerende cijfers die het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) begin deze maand publiceerde: de coronacrisis zal volgens de voorspellingen van het EIB een zware wissel trekken op de bouwsector met een verwacht verlies van zo’n 40.000 banen. De bouwcrisis dreigt zo die van 2008 te gaan overtreffen. Toen kostte het de bouwwereld jaren om uit de crisis te komen.

Het was dan ook niet vreemd dat bouwsector en overheden al aan het begin van de ‘intelligente lockdown’ de koppen bij elkaar staken. Ze maakten afspraken over veilig doorwerken in de bouw. Grote opdrachtgevers als Rijkswaterstaat en Prorail beloofden hun projecten gewoon door te laten gaan en waar mogelijk zelfs werkzaamheden, zoals het spoorwerk in de Schipholtunnel, eerder uit te voeren. Zoals het er nu naar uitziet, houden de overheden woord. Vooralsnog is er geen groot ruimtelijk project van een publieke opdrachtgever ‘on hold’ gezet.

Provinciekoepel IPO inventariseert op dit moment hoe het staat met de provinciale projecten, en in hoeverre die sneller kunnen worden uitgevoerd. Door de afname van het verkeer heeft een wegafsluiting nu minder negatieve gevolgen. ‘De lege weg biedt mogelijkheden,’ zegt een woordvoerder van de provincie Zuid-Holland. ‘Dus wordt er nu gekeken hoe projecten naar voren kunnen worden geschoven. Veel plannen lopen nog wel even door, maar het is moeilijk om in te schatten hoe lang deze situatie aanhoudt.’

Ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) raadt haar leden aan om werk te versnellen nu het rustig is op de weg. In de gemeente Groningen wordt daar wel naar gekeken, maar volgens woordvoerder Manon Hoiting is het verschuiven van de planning minder makkelijk dan het lijkt. ‘Vaak heeft werk aan de straat een planning die al heel lang vastligt. Die is niet zo makkelijk te wijzigen. Wat we wel zien is dat straatwerk sneller gaat. Bij een groot herbestratingsproject op de universiteitscampus ligt de aannemer flink voor op schema, doordat het werk veel minder stil komt te liggen.’

Toekomstige projecten
Het grootste probleem voor de bouw is ook niet of de huidige projecten doorgaan, maar of toekomstige projecten nu al in gang zullen worden gezet. Woningcorporaties zullen in elk geval geen projecten stopzetten of annuleren vanwege de coronacrisis. Volgens Arthur van den Noord van corporatiekoepel Aedes lopen projecten nauwelijks vertraging op. ‘We horen wel dat onderhoudswerk bij huurders thuis wat lastiger is, maar daar worden meestal goede afspraken over gemaakt. Bijvoorbeeld door alleen het buitenwerk te doen, en het werk in de woningen uit te stellen.’

De corporaties zien wel dat toekomstige projecten vertraging dreigen op te lopen. ‘Het bouwtraject stokt bij gemeenten. Als het gaat om het aanwijzen van bouwgronden, de kosten van grond of het verlenen van vergunningen. Maar daar was voor de corona ook al sprake van.’ De VNG erkent dat het werken buiten het gemeentehuis wennen is. In een advies aan gemeenten stelt ze dat zowel gemeenten als bouwsector een nieuwe routine vinden moeten voor het afhandelen van en de besluitvorming over vergunningen, nu fysiek overleg niet meer mogelijk is. De bouwsector is het daarmee eens.

‘De intentie is goed, maar we zien dat gemeenten veel moeite hebben met werken op afstand,’ zegt Niels Wensing van Bouwend Nederland. ‘Eigenlijk is het nu de tijd om achterstanden in de bouwopgave in te lopen, maar het gaat nog te langzaam. Toch zien we dat gemeenten en bouwers bespreken hoe ze dit probleem aan kunnen pakken; hoe het onderhoud van lege wegen en schoolgebouwen kan worden vervroegd. Alleen samen kunnen we de bouw aan de gang houden.’